Listening to my podcasts will help expose you to the Dutch language, which will gradually help you improve your Dutch, all while learning more about interesting and current topics related to the Netherlands.
Afl. 16 - Modale partikels
Afl. 15 - De huisarts in Nederland
Afl. 14 - Vakantieplekken in Nederland
Transcript
In de vorige aflevering over dialecten heb ik het Brabants en Limburgs besproken. In deze aflevering bespreek ik dialecten die in de provincie Drenthe en Overijssel worden gesproken. In Drenthe wordt het Drenths gesproken en in Overijssel wordt het Twents gesproken. Beide dialecten komen van het Nedersaksisch, dus ik zal eerst meer vertellen over het Nedersaksisch.
Het Nedersaksisch
Een streektaal is een taal die wordt gesproken binnen een specifieke regio. En in Nederland zijn er twee officieel erkende streektalen. Het Nedersaksisch is een van deze officieel erkende Nederlandse streektalen (de ander is het Limburgs). Het Nedersaksisch is eigenlijk een groep van verwante Nederduitse dialecten die voornamelijk worden gesproken in het noordoosten van Nederland. Dit gebied staat bekend als Nedersaksen. Deze dialecten worden ook gesproken in delen van Noord-Duitsland. Het Nedersaksisch heeft zijn eigen woordenschat, uitspraak en grammatica, die anders zijn dan het StandaardNederlands. Het heeft een rijke geschiedenis en is beïnvloed door andere talen zoals het Nederlands, Duits en Frans.
Het Drents en Twents zijn twee van de vele dialecten binnen het Nedersaksisch taalgebied. Het Drents wordt gesproken in de provincie Drenthe, terwijl het Twents wordt gesproken in Twente, en dat is een regio in de provincie Overijssel. Beide dialecten hebben hun eigen kenmerken, maar ze delen ook veel overeenkomsten omdat ze tot dezelfde taalgroep behoren.
Laten we beginnen met …
1. het Drents
Drenthe is een provincie in het noordoosten van Nederland. Als je Drenthe een keer bezoekt, dan kun je daar hunnebedden zien. Een hunnebed is een heel oud soort graf. Het is gemaakt van grote stenen die op elkaar zijn gestapeld om een kamer te vormen. Deze stenen zijn heel zwaar. Mensen bouwden deze graven al duizenden jaren geleden, dus ze zijn echt oud. Archeologen denken dat onze voorouders ze bouwden om hun doden te begraven. Sommige van deze hunnebedden zijn dus nog steeds te zien in Drenthe. Ze zijn echt interessant om te bekijken omdat ze ons veel vertellen over hoe mensen vroeger leefden.
Het Drents heeft een paar opvallende kenmerken. Net zoals in het Gronings, zeggen ze altijd "moi" in plaats van "hallo". Ook zijn er een paar klanken anders. Maar er is nog een ander opvallend kenmerk. In plaats van "zijn" gebruiken ze vaak "ben" of "bent", en dat hoor je goed in de volgende opname. Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Drenthe:
"Moi (Hallo), ik kom uut (uit) Assen. Dat lig(t) in Drenthe. Ik proat (praat) het Drents. In Drenthe ben (zijn er) 52 hunnebedden. Een hunnebed is een graf van zwerfkeien. Deze hunnebedden bent (zijn) 5000 jaar geleden gebouwd."
Hoorde je het gebruik van "ben" en "bent"? De hunnebedden zijn 5000 jaar geleden gebouwd, echt bijzonder! Een ander dialect uit het Nedersaksisch is het Twents.
2. het Twents
Het Twents wordt gesproken in de regio Twente en dat ligt in het oosten van de provincie Overijssel. Het Twents heeft een paar opmerkelijke kenmerken. 'We' of 'wij' wordt in het Twents meestal 'wie'. Als je in het Twents zegt: 'we gaan' dan wordt dit 'wie goat'. Het lijkt dus alsof het meervoud als enkelvoud wordt vervoegd. Ze zeggen 'we gaat' in plaats van 'we gaan'. Een dubbele [aa] wordt meestal uitgesproken als [oa]. Luister maar naar het volgende fragment van iemand uit Hengelo:
"Goeiendag. Ik kom uit Hengelo, dat lig(t) in de provincie Overijssel en dat lig(t) in het oosten van het land. Hier praten wij Twents en hebben wij een Twents accent. Als wie (we) weggaat (weggaan), dan zeg (zeggen) wie (we) altijd 'kalma'. Dat betekent 'rustig aan'. "
In plaats van 'kalma' kun je ook nog iets anders zeggen in het Twents. Je kan namelijk zeggen dat je de paling inpakt. Een paling is een vis en als je zegt dat je deze vis inpakt, dan betekent dat dat je weggaat. Hier volgt nog een kort fragment over de paling inpakken ;-)
"Ik pak de paling in (I pack the eel). Dat betekent ik ga ervandoor. (= I am off / I am leaving)"
Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Drenthe of Twente? Ook voor deze aflevering heb ik de mensen gevraagd of zij de volgende zin willen inspreken:
En dat is: Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Laten we beginnen met het Drents:
[ik heb mien huuswerk niet gedoane]
Dan nu het Twents:
[Kheb mien huurwerk ook nie doan]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)
Ben jij benieuwd naar andere dialecten? Ik hoor graag welke dialecten jij nog meer wilt horen, dus laat vooral een berichtje achter of stuur een mailtje naar info@easydutchonline.com.
Transcript
Elke 5 jaar zijn er de Europese verkiezingen. Voordat de verkiezingen (elections) plaatsvinden, zie je mensen op straat die je proberen te overtuigen (convince) om op hun partij te stemmen. Wil jij ook stemmen (vote) voor het Europees Parlement? Dat kan als je de Nederlandse nationaliteit hebt of de nationaliteit van een ander land uit de Europese Unie (EU). In alle landen van de Europese Unie wordt gestemd.
Het Europees Parlement bestaat uit 720 politici (politicians) uit heel Europa. Nederland stuurt ongeveer 30 politici naar het Europees Parlement. Deze Nederlandse politici beslissen mee over belangrijke wetten (laws). Soms gaan die wetten over complexe dingen zoals het milieu (environment) of belastingen (taxes).
Ken je het NOS nieuws van de week al? Dat is het nieuws, maar dan in makkelijke taal. Het NOS nieuws van de week is gratis en kun je opzoeken op YouTube. In dat nieuws vertellen ze dat het Europees Parlement ook beslist (decides) over dingen die je in het dagelijks leven merkt (notice). Ze zeggen bijvoorbeeld dat er een wet is dat alle mobiele telefoons dezelfde oplader (charger) moeten hebben omdat dat handig is voor iedereen. Vroeger hadden veel mobiele telefoons een andere oplader maar nu mag dat niet meer. Ook komt er een nieuwe regel. Als je een apparaat (device) hebt dat kapot is, dan moet je het bij de fabrikant (manufacturer) kunnen laten repareren. Op die manier hopen ze dat mensen hun apparaten niet zo snel weggooien (throw away) want het is slecht voor het milieu en duur voor de gebruiker.
Op dit moment wordt er in het Europees parlement veel gediscussieerd over defensie. Hoe moeten we Europa verdedigen (defend)? Dit komt doordat Rusland ruim twee jaar geleden een oorlog begon in Oekraïne. Veel politici vinden dat we beter moeten samenwerken en meer geld moeten uitgeven (spend) aan defensie.
Het is nog niet zeker of er meer geld naar defensie gaat. Pas na de verkiezingen weten we welke partijen de meeste stemmen hebben gekregen. Die partijen kunnen dan plannen maken en over die plannen wordt in het Europees Parlement gestemd.
Woon jij in Nederland en kun je stemmen? Ik denk dat het belangrijk is om te stemmen omdat jouw stem invloed heeft op de toekomst (future) van Nederland en de Europese Unie. Door te stemmen, laat je zien dat je meedoet in de samenleving en zegt wat je belangrijk vindt voor de toekomst.
Transcript
In Nederland kennen we vier seizoenen, namelijk de winter, de lente, de zomer en de herfst. In deze aflevering vertel ik je meer over de lente (spring) in Nederland. De lente is mijn favoriete seizoen. De natuur komt tot leven. De bomen krijgen bladeren (leaves) en de bloemen beginnen te bloeien (blooming) en veel mensen gaan steeds vaker naar buiten. Officieel begint de lente op 20 maart. Het einde van de lente is op 21 juni. Een andere naam voor de lente is het voorjaar (springtime).
In de lenteperiode gaat de klok één uur vooruit (ahead). Dit noemen we de zomertijd. Doordat we de klok een uur vooruitzetten (put forward), is het buiten één uur langer licht vergeleken met de wintertijd. Dit betekent wel dat, als de klok een uur vooruit gaat, je dan eigenlijk een uur minder lang kan slapen. De scheiding tussen winter- en zomertijd is een typisch noordelijk fenomeen. Als je dicht bij de evenaar (equator) woont, is het niet nodig om twee verschillende tijden te hebben. Rond de evenaar is er namelijk geen duidelijk verschil tussen de seizoenen.
De lente kent veel bijzondere dagen in Nederland. Pasen (Easter) is een feest dat in het voorjaar wordt gevierd door christenen. Met Pasen herdenken zij de herrijzing (rise) van Jezus Christus uit de dood. In Nederland zijn er veel tradities rond Pasen, zoals bijvoorbeeld het versieren van eieren (decorating eggs) en het neerzetten van een paastak (placing an Easter branch) in huis.
Twee andere christelijke feestdagen zijn Hemelvaart en Pinksteren. Hemelvaartsdag (Ascension Day) is altijd op een donderdag en veel mensen zijn dan vrij. Deze dag wordt gevierd op de veertigste dag na Pasen. Pinksteren (Whitsun) is tien dagen na Hemelvaartsdag. Eerste Pinksterdag is altijd op een zondag en tweede Pinksterdag is op een maandag. Een groot evenement dat elk jaar op Pinksteren wordt gevierd is Pinkpop. Dit is een muziekfestival in Landgraaf in de provincie Limburg.
Een ander groot feest dat veel mensen vieren is Koningsdag (Kingsday). Koningsdag vieren we op 27 april en tijdens deze dag komen veel steden in Nederland tot leven. We vieren dan de verjaardag van de koning. Iedereen trekt op deze dag oranje kleding aan (aantrekken = to attract) en er zijn overal evenementen en rommelmarkten waar kinderen hun tweedehandsspullen verkopen (to sell second-hand stuff). Na Koningsdag is er de dodenherdenking (memorial day) op 4 mei en Bevrijdingsdag (liberation day) op 5 mei. Wil je graag meer weten over deze bijzondere dagen? Luister dan naar de aflevering die ik hier eerder over heb gemaakt.
Misschien weet je wel dat de tulpen in Nederland wereldberoemd zijn en er zijn dan ook veel tulpenvelden te vinden in het land. Maar wist je dat de tulp oorspronkelijk (originally) uit Turkije komt? De bekendste (most well-known) plek waar je veel tulpen kunt zien is de Keukenhof. De Keukenhof trekt elk jaar veel toeristen en rondom deze plek vind je veel tulpenvelden. Wil jij de Keukenhof ook een keer bezoeken? Dat kan, maar wel alleen in een bepaalde periode (certain period). De Keukenhof is namelijk niet het hele jaar door open. Meestal kun je deze plek bezoeken vanaf eind maart tot ongeveer half mei.
In de lente is het weer niet altijd mooi. Vooral in maart en april kan het weer wisselvallig (changeable / unstable) zijn. We zeggen dan ook: "maart roert zijn staart" (March has a sting in its tail) en "april doet wat hij wil" (April is the cruellest month). Deze expressies betekenen dat er geen garantie is op mooi weer. Maar als het mooi weer is, dan pakken we het liefst een terrasje (een terrasje pakken = to head to the terrace). Je zult merken dat het op de eerste mooie dagen in het jaar dan ook erg druk is op het terras en je moet dan je best doen om een plek in de zon te vinden.
Wat ga jij doen in de lente?
Transcript
In de vorige aflevering over dialecten heb ik het Amsterdams, Rotterdams en Utrechts besproken. In deze aflevering bespreek ik een paar dialecten die in de provincies Brabant en Limburg worden gesproken.
Het is goed om te weten dat er niet alleen binnen het Nederlands veel varieteit is, maar ook binnen één provincie kunnen je verschillende varianten van een dialect tegenkomen. In deze aflevering bespreek ik ze niet allemaal, maar ik ga je het verschil laten horen tussen twee varianten van het Brabants en twee varianten van het Limburgs.
Laten we beginnen met …
1. het Noord-Brabants
Brabant ligt in het zuiden van Nederland en het Brabants gesproken rond Tilburg heeft verschillende kenmerken. Een belangrijk kenmerk is de zachte [g]. Net als in veel andere varianten van het Brabants, wordt de [g] vaak als een zachte, bijna 'h'-achtige klank uitgesproken.
Een ander kenmerk zijn de korte klinkers (vowels). In vergelijking met het Standaardnederlands worden klinkers in het Brabants vaak korter uitgesproken. Dit is bijvoorbeeld zo bij de [a]. Het woordje [dat] spreken ze uit als [da].
In de eerste opname, die we zo gaan beluisteren, wordt er ook een ander woord gebruikt voor 'je' of 'jij' en voor 'jullie'. In Noord-Brabant zeggen ze bijvoorbeeld niet 'Jij moet boodschappen doen', maar ze zeggen dan 'Ge moet boodschappen doen'. En ze zeggen ook niet 'Hoe gaat het met jullie?' maar ze zeggen dan 'Hoe gaat het met gullie?' Nou, ik spreek geen Brabants, dus het is beter om dit van een echte Brabander te horen.
Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Noord-Brabant:
'Halleu (= Hallo), ik kom uit Loon op Zand, oftewel 't Loon. Da (= dat) lig(t) in de provincie Noord-Brabant in het zuiden van Nederland. Zoals ge (= je) waarschijnlijk al een beetje hebt gehoord, praat ik in een dialect. Deze dialect komt uit de regio Kaatsheuvel en Tilburg, maar d'r zijn nog veel meer Brabantse dialecten. Weten gullie (= jullie) da (= dat) als wij hier 'mijn vader' of 'mijn moeder' zeggen, da (= dat) we meestal 'ons' gebruiken? Dit wordt dan 'ons pa' en 'ons ma'. Oh, en als ge (= je) een keer in Brabant bent, en ge (= je) gaat ergens weg. Zeg dan: 'Houdoe!' Da (= dat) vinden we kei leuk.'
Kon je dat goed verstaan (hear/understand)? Grappig om te weten dat ze bijvoorbeeld 'ons pa' zeggen in plaats van 'mijn pa'. Wat ook leuk is om te weten is dat ze het woordje 'kei' vaak gebruiken om en woord sterker (stronger) te maken. 'Kei leuk' betekent eigenlijk 'heel erg leuk'. Maar je kan ook zeggen: 'Ik ben kei moe.' en dat betekent dan dus dat je heel erg moe bent.
In het StandaardNederlands gebruiken we ook het woordje 'kei' maar dan betekent dat dat iemand heel goed is in iets. Je kan bijvoorbeeld zeggen: 'Hij is een kei in wiskunde.' en dat betekent dan dat hij heel goed is in wiskunde (mathematics).
Oké, laten we doorgaan naar een andere variant van het Brabants en dat is …
2. het Zuid-Oost Brabants
De mensen in Zuid-Oost Brabant spreken denk ik iets langzamer dan in Noord-Brabant. En het lijkt wel alsof ze de woorden rustiger uitspreken waardoor deze langer klinken (sound). Ik ben benieuwd of je een verschil hoort met het Noord-Brabants. Laten we luisteren naar een opname van iemand uit Zuid-Oost Brabant:
'Hoi, ik woon in Asten. Dat is een dorp vlakbij Helmond, dus in Zuid-Oost Brabant. Als we ergens heen gaan, dan zeggen we: 'We rijden om tien uren aan.' of 'We fietsen om tien uren aan.' Dat wil zeggen: 'We vertrekken dus om tien uren.' En als we weggaan, dan zeggen we: 'Houdoe!'.'
In Zuid-Oost Brabant en Noord-Brabant zeggen ze dus allebei 'houdoe' in plaats van 'doei'. Maar een opvallend verschil met het StandaardNederlands is dat ze in Zuid-Oost Brabant 'om 10.00 uren' zeggen in plaats van 'om 10.00 uur'. En 'we rijden .. aan.' of 'we fietsen .. aan' in plaats van 'we vertrekken'.
Oké, laten we doorgaan naar het volgende dialect en dat is …
2. het Noord-Limburgs
Limburg ligt ten oosten van Brabant en dus in het zuid-oosten van Nederland. Het Limburgs dialect is zelfs voor Nederlanders heel moeilijk te verstaan. Of beter gezegd, veel Nederlands verstaan het Limburgs niet. En dat komt doordat ze in het Limburgs heel veel andere woorden gebruiken.
Het Limburgs heeft veel invloeden van het Duits. Zo zeggen ze bijvoorbeeld [iech] en dat komt van het Duitse [ich] wat [ik] betekent in het Nederlands. Ze zeggen dus [iech] in plaats van [ik]. Ook zeggen ze [mich] in plaats van [mij].
Een ander belangrijk kenmerk in de uitspraak van het Limburgs is de zachte [g]. Je hoort absoluut geen harde [g] maar een zachte [g].
Laten we luisteren naar iemand uit Noord-Limburg:
'Hoi, iech (= ik) kom uit de buurt van Venlo, dat ligt in Noord-Limburg. Kom je een keer bij mich (= mij) op bezoek? Dan drinken we samen een kop koffie met een stuk stekberenvlaai. Dat vind iech (= ik) echt heel lekker. Wel eerst bellen voor een afspraak. En als je dan weer gaat dan zeggen we: 'Hoi-e!'.'
Dat vind ik zo grappig. Ze zeggen in Noord-Limburg dus 'hoi' of 'hoi-e' als ze weggaan. In het StandaardNederlands zeggen we alleen 'hoi' als we komen en niet als we weggaan.
Oké, laten we doorgaan naar een andere variant van het Limburgs en dat is …
4. het Zuid-Limburgs
Het Zuid-Limburgs wordt onder andere gesproken in Maastricht. Maastricht is de hoofdstad van Limburg. Het dialect gesproken in Maastricht is heel speciaal voor mij, want allebei mijn ouders komen uit Maastricht en ze spreken dan ook allebei Limburgs.
Maar weet je wat gek is? Ik kan geen Limburgs spreken. En dat komt doordat mijn ouders nooit Limburgs met mij hebben gesproken. Oké, ik kan het een beetje nadoen (imitate) maar ik kan het niet echt spreken. Wel kan ik alles verstaan. Grappig hé? Je kan dus een taal of dialect helemaal verstaan en tegelijkertijd (at the same time) niet spreken.
Net vertelde ik dat het Noord-Limburgs veel invloeden heeft van het Duits. En dan heeft het Zuid-Limburgs ook, maar het Zuid-Limburgs heeft ook invloeden van het Frans. Er zijn veel woorden in het Zuid-Limburgs die uit het Frans komen. Ik heb natuurlijk aan mijn moeder gevraagd of zij iets wil inspreken in het Zuid-Limburgs. Laten we daar naar luisteren:
'Hoi, ik ben Sophie en ik kom uit Maastricht. Maastricht is de hoofdstad van de provincie Limburg. en dat ligt helemaal in het zuiden van Nederland. Ik spreek met een Maastrichts dialect. En een leuk weetje uit Maastricht is: als je koffie besteld, dan moet je er altijd een lekker stuk vlaai bij pakken.'
Nou, dat Limurgers dol zijn op (are crazy about) vlaai, is wel duidelijk. Maar weet je eigenlijk wat een 'vlaai' is? 'Vlaai' is een traditioneel Limburgs gebak (pastry). Vaak wordt dit gegeten met een kopje koffie en Limburgers zijn ontzettend trots op de 'Limburgse vlaai'. Zó trots zelfs, dat alleen bakkers uit Limburg 'Limburgse vlaai' mogen verkopen. Dus als je een keer echte Limburgse vlaai wilt proeven, dan moet je in Limburg zijn.
Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Brabant of Limburg? Ook voor deze aflevering heb ik de mensen gevraagd of zij de volgende zin willen inspreken:
En dat is: Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Laten we beginnen met het Noord-Brabants:
[ik heb m'n huiswerrek nie gemaakt]
Dan nu het Zuid-Oost Brabants:
[Ik heb m'n huiswerrek nie gedoa]
En het Noord-Limburgs:
[oh, en iech bin vergeten mien huuswerrek te maken]
En als laatste het Zuid-Limburgs:
[iech hub mien huuswerrek neet gemaak]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)
Ben jij benieuwd naar andere dialecten? Ik hoor graag welke dialecten jij nog meer wilt horen, dus laat vooral een berichtje achter of stuur me een mailtje (info@easydutchonline.com). Voor nu, tot volgende keer!
Transcript
In Nederland zijn er veel verschillende soorten huizen waar mensen kunnen wonen. In veel steden vind je flats. Dit is een groot gebouw met veel woningen op elkaar. In flats vind je verschillende appartementen. Gezinnen wonen vaak in rustigere buurten in een rijtjeshuis (row house) of een eengezinswoning (single-family dwelling). Het laatste woord zegt het al, dit is een woning voor één gezin. Rijke mensen wonen vaak in grote huizen, zoals vrijstaande huizen (detached house) terwijl studenten vaak een kamer (room) of een etage (floor) huren.
Een huis kopen
Sommige mensen willen graag een huis kopen. Om een huis te kopen, moet je meestal een lening afsluiten (contract a loan) bij de bank. Deze lening heet een hypotheek (mortgage). Hoeveel hypotheek je krijgt, is afhankelijk van je inkomen. Als je veel geld verdient, kun je een hogere hypotheek krijgen. Het is wel belangrijk dat je een vaste baan (fixed contract/job) hebt.
Een makelaar (real estate agent) kan je helpen om een huis te vinden dat bij je past. Als je een leuk huis hebt gezien, dan ga je het huis bezichtigen (view the house) en dat betekent dat je het huis gaat bekijken. Als je een huis hebt gevonden dat je wil kopen, dan ga je met de verkoper praten over de prijs. Dit gaat altijd via de makelaar. De verkoper vraagt een vraagprijs, maar soms kun je het huis goedkoper krijgen. Tegenwoordig is het helaas zo dat mensen veel meer bieden (make a bid) dan de vraagprijs. Als de prijs duidelijk is, moet je een contract tekenen (sign a contract). Dit betekent dat je officieel eigenaar (owner) wordt van het huis. Dan ga je naar de notaris en die zorgt ervoor dat alles volgens de regels verloopt.
Als je een huis hebt gekocht, moet je goed voor het onderhoud (maintenance) van het huis zorgen. Dit betekent dat je soms dingen in het huis moet repareren of vervangen (replace) als ze kapot zijn. Het is belangrijk om het huis netjes (neat) te houden, zowel binnen als buiten.
Een huis huren
Er zijn ook huizen die je kunt huren. Sommige huizen zijn socialehuurwoningen (social housing). Die zijn bedoeld voor mensen met een lager inkomen. Als je in aanmerking wilt komen voor een socialehuurwoning, moet je je inschrijven bij een woningcorporatie. Als je je hebt ingeschreven als woningzoekende, krijg je niet direct een woning. Vijf jaar of langer wachten is heel gewoon. Mensen die het langst staan ingeschreven krijgen als eerst een woning aangeboden. Je kunt dan gaan kijken en je mag ook 'nee' zeggen als de woning niet goed is. Dan moet je wachten op een andere woning. Als je snel een huis nodig hebt, dan kun je een urgentieverklaring aanvragen (apply for an urgency declaration). Dit kan bijvoorbeeld als je gezondheidsproblemen hebt of als je gaat scheiden en kinderen hebt. Bij de gemeente kun je een urgentieverklaring aanvragen.
Je kunt ook een huis huren in de vrije sector. Die huizen zijn vaak duurder om te huren. Vaak kun je deze woningen vinden via advertenties in kranten of zoeken op het internet. Ook is het slim om familie en vrienden te laten weten dat je op zoek bent naar een woonruimte. En soms kun je zelfs bij een makelaar een huis huren.
Als je een huis huurt, krijg je een huurcontract. Hierin staan afspraken over bijvoorbeeld de huurprijs en wie er verantwoordelijk (responsible) is voor het onderhoud van het huis. Soms kun je huurtoeslag (rent subsidy) krijgen van de overheid om te helpen met het betalen van de huur. Als je problemen hebt met je verhuurder of als je denkt dat de huur te hoog is, dan kun je naar de huurcommissie gaan. Zij kunnen je helpen om het probleem op te lossen.
Transcript
In de vorige aflevering heb ik het Gronings, Zeeuws en Vlaams besproken. In deze aflevering bespreek ik drie dialecten die in en rondom drie grote steden worden gesproken, namelijk Amsterdam, Rotterdam en Utrecht.
Het is goed om te weten dat er veel varieteit is binnen het Nederlands. Het Amsterdams, Rotterdams en Utrechts hebben ieder hun eigen kenmerken. Daarnaast kan het handig zijn, als je naar een specifieke stad reist, om meer te weten te komen over de regionale verschillen. Op die manier kun je makkelijker contact maken met de lokale bevolking. Het is een leuke manier om de rijkdom van de taal te verkennen.
Laten we beginnen met …
1. het Amsterdams
Het Amsterdams dialect, ook wel bekend (known) als het Mokums, wordt gesproken in de stad Amsterdam. Het Amsterdams wordt vaak in informele situaties gebruikt. En door de historische aanwezigheid (presens) van de Joodse gemeenschap (Jewish community) in Amsterdam, zijn er ook Jiddische invloeden te vinden in het Amsterdams. Het woord 'smeris' komt bijvoorbeeld van het Jiddische 'sjmieris' wat toezicht (supervision) betekent. Mensen in Amsterdam zeggen 'smeris' als ze praten over de politie.
Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Amsterdam:
"Hallo, ik ben Marijke en ik kom uit Amsterdam, dit ligt in Noord-Holland. Je hoort het denk ik al, ik praat met een Amsterdams accent. Effe een leuk weetje: in Amsterdam zeggen we 'de mazzel' als we weggaan."
"Gisteren zit ik met m'n man op de bank. Begint 'ie keihard te hoesten. Zeg ik: Godskolere! Jij legt zo het loodje." (Yesterday I sat down with my husband on the couch. Then he starts to cough really loud. I said: Goddammit, it seems like you are dying)
Kon je dat goed verstaan (hear/understand)? Ze zei: 'effe een leuk weetje'. Soms zeggen mensen 'effe' in plaats van 'even'. Het is een snelle manier van praten, vooral in informele gesprekken of bij het chatten (via Whatsapp bijvoorbeeld). Dus als iemand zegt 'wacht ff', bedoelen ze eigenlijk 'wacht even' (just wait a second).
Oké, laten we doorgaan naar het volgende dialect en dat is …
2. het Rotterdams
Van Noord-Holland gaan we nu naar de provincie Zuid-Holland. Het Rotterdams dialect wordt gesproken in en rondom de stad Rotterdam. Een typisch kenmerk (characteristic) is dat ze soms de 't' gebruiken bij de ik-vorm van werkwoorden. Ze zeggen dan bijvoorbeeld 'ik komt uit Rotterdam' in plaats van 'ik kom Rotterdam'. Ook mensen uit Rotterdam maken woorden vaak korter en ze gebruiken soms hele andere woorden. Laten we luisteren naar iemand uit Rotterdam:
"Hallo, ik ben An. Ik komt uit Rotterdam. Rotterdam ligt in Zuid-Holland. En als je dat niet weet, spreken we daar Rotterdams. In Rotterdam drinken we een 'bakkie pleur'. Dat is een kopje koffie."
Oké! 'een bakkie pleur' is dus 'een kopje koffie'. 'Bakkie' is een verkleinde vorm (diminutive) van 'bak', waarbij dit refereert naar een kopje. 'Pleur' komt eigenlijk van het Franse woord 'pleurer' en dat betekent huilen (to cry). Koffie is soms zó sterk dat je er bijna van moet huilen, vandaar dus 'pleur'. Wel leuk, als je een keer in Rotterdam bent, dan kun je in een café 'een bakkie pleur' bestellen.
Oké, laten we doorgaan naar het laatste dialect van deze aflevering. En dat is …
3. het Utrechts
Utrecht is de stad waar ik woon. Het Utrechts, ook wel bekend als het Uteregs, wordt gesproken in en rondom (around) de stad Utrecht. Dit dialect heeft een paar kenmerken zoals het weglaten (leave out) van de letter 't' in sommige woorden. Zoals bijvoorbeeld in het 'Utregs' in plaats van het 'Utrechts'. Daarnaast gebruiken ze soms andere woorden. 'Harses' betekent bijvoorbeeld hoofd (head). En dat is goed om te weten bij het volgende fragment. Laten we luisteren naar iemand uit Utrecht:
"Hallo, ik kom uit Utrech(t). Utrech(t) lig(t) in de provincie Utrech(t) en dat lig(t) in het hartsie (het hart) van het land, in het midden. In Utrech(t) spreken ze Utrech(t)s en een leuk weetje is dat ze 'dajakker' zeggen en dat is een klap voor je harses." (a slap to the head)
Heb je gehoord dat zij de 't' niet altijd uitspreekt? Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Amsterdam, Rotterdam of Utrecht? Ook voor deze aflevering heb ik de mensen gevraagd of zij de volgende zin willen inspreken:
Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Laten we beginnen met het Amsterdams:
[ik heb me huiswerruk nie gedaan]
Dan nu het Rotterdams:
[Ik moet eerlijk zegge dat ik me huiswerrek nie goed heb gedaan]
En als laatste het Utrechts:
[ik heb me huiswerrek nie gedoan]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)
Ben jij benieuwd naar andere dialecten? Ik hoor graag welke dialecten jij nog meer wilt horen, dus laat een bericht achter of stuur me een mailtje. Voor nu, tot volgende keer!
Transcript
Oorspronkelijk is carnaval een christelijk feest en wordt het gevierd in februari of maart. Maar officieel begint het carnavalsseizoen al op 11 november om 11:11 uur (om precies te zijn). Op deze datum is de opening van het carnavalsseizoen. De opening is een soort voorproefje (small taste) op het echte carnaval. Op deze dag zijn er niet alleen feestelijke bijeenkomsten en activiteiten, maar wordt ook prins carnaval gekozen. Prins carnaval is een belangrijk persoon die het feest leidt (guides) en symboliseert.
In het zuiden van Nederland wordt carnaval het meest gevierd. De mensen in de provincies Brabant en Limburg zijn over het algemeen katholiek óf hebben een katholieke achtergrond. En hoewel carnaval oorspronkelijk (originally) een christelijk feest was, is het tegenwoordig (nowadays) voor veel mensen meer een moment van gezelligheid en ontspanning.
Wil jij ook een keer carnaval vieren? Dan kun je het beste naar steden (cities) gaan zoals Eindhoven, Tilburg, Den Bosch, Maastricht, Venlo of Roermond. Deze steden staan bekend (are known) om hun grote en uitbundige carnavalsvieringen. Een belangrijk deel van carnaval is de optocht (parade). Tijdens de optocht zie je grote wagens en mensen in mooie kostuums en maskers op straat. Veel mensen schilderen ook hun gezicht met schmink.
Tijdens carnaval gaan mensen ook graag naar de kroeg (pub) om samen te feesten, te dansen en te genieten van (enjoy) de muziek. Al met al is carnaval een feest van verkleden (dressing up), plezier maken en samen zijn met vrienden en familie. Het brengt mensen bij elkaar en zorgt voor een vrolijke sfeer.
Aswoensdag daarentegen (on the contrary) markeert het einde van het carnavalsseizoen. Dat is de dag na de laatste dag van carnaval. Deze dag is het begin van de vastentijd in de christelijke traditie. Dat is een periode van veertig dagen waarin sommige mensen vasten en zich voorbereiden op Pasen (Easter). Op Aswoensdag zijn er vaak kerkdiensten. Voor veel mensen betekent Aswoensdag het einde van de carnavalspret en het begin van een rustige periode.
Ga jij dit jaar carnaval vieren? Dan wens ik je heel veel plezier!
Transcript
Naast het Standaardnederlands (standard Dutch), worden er in Nederland ongeveer 20 verschillende dialecten gesproken. Dat is best veel als je bedenkt dat Nederland niet zo'n heel groot land is.
Elk dialect heeft zijn eigen klanken (sounds) en woorden en ze worden in verschillende regio's gebruikt. Ik denk dat het leuk is om over dialecten te leren omdat je ze dan beter herkent en begrijpt hoe mensen in verschillende regio's van Nederland praten. Daarnaast leer je van de mensen die je in deze aflevering gaat horen, nieuwe woorden, hoe je sommige woorden uitspreekt en leuke taalweetjes (language facts) die je kunt gebruiken als je deze regio's bezoekt.
Laten we beginnen met …
1. het Gronings
Groningen is een provincie in het noorden van Nederland, en het heeft een uniek dialect genaamd het Gronings. De hoofdstad (capital city) van de provincie Groningen heet ook Groningen. De stad is levendig, met een bruisend studentenleven en historische gebouwen. In de stad Groningen spreken mensen ook het StandaardNederlands, maar in de dorpen dicht bij Groningen en de landelijke gebieden hoor je vaker het Gronings dialect.
Mensen die het Gronings spreken, zijn er trots op. Als je Groningen een keer bezoekt, zul je merken dat de mensen het leuk vinden als je interesse toont (show interest) in hun dialect. Het leren van enkele simpele Groningse woorden of uitdrukkingen (expressions) kan een leuke manier zijn om in contact te komen met de mensen daar. Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Groningen:
"Hallo, ik kom uit Groningen. Dat is een provincie in het noorden van Nederland. Ik spreek met een Gronings accent. Hier zeggen we moi om te groeten. Je kan het zeggen als je komt en als je gaat. Moi!"
Kon je dat verstaan (understand)? Er werd verteld dat je 'moi' kunt zeggen als je komt en als je gaat. Ze zeggen in Groningen dus 'moi' in plaats van hallo en doei. Ik vind het heel vrolijk klinken.
Oké, laten we doorgaan naar het volgende dialect en dat is …
2. het Zeeuws
Van het noorden gaan we nu naar het zuid-westen van Nederland. Zeeland ligt aan de linkerkant van de provincie Brabant. Het ligt onder de provincie Zuid-Holland en boven België. Ook hier spreken de mensen een dialect, namelijk het Zeeuws. Let in de volgende opname maar eens op de uitspraak (pronunciation) van de [ui] klank. De [ui] spreken de mensen daar heel anders uit. Laten we luisteren naar een opname van iemand uit Zeeland:
"Hallo, ik kom uit Wemeldinge. Dat ligt in de provincie Zeeland, het zuid-westen van Nederland. Ik spreek nu met een Zeeuws dialect en ik heb een leuk weetje voor jou. We zeggen soms weleens: [De kinders gooien mie kluten nea de puten in de dulleve]. Dat betekent: De kinderen gooien met kluiten naar de kikkers in de sloot." (Children throw clods at the frogs in the ditch)
De laatste zin die je hoorde in het dialect, heb je waarschijnlijk helemaal niet begrepen. En ik zal je wat zeggen, ik ook niet! Het is echt niet altijd zo dat iedere Nederlander alle dialecten verstaat. Het laatste zinnetje klinkt zó Zeeuws, en ik heb me laten vertellen dat dit soort zinnetjes soms worden gezegd op bijvoorbeeld een verjaardag. Gewoon om weer een ouderwets (old-fashioned) Zeeuws te praten. Grappig, hè?
Maar heb je ook gehoord hoe ze de [ui] uitspreken? De [ui] wordt uitgesproken als [uu]. Ze zei bijvoorbeeld 'ik kom uut Wemeldinge' in plaats van 'Ik kom uit Wemeldinge'.
Oké, laten we doorgaan naar het laatste dialect van deze aflevering. En dat is …
3. het Vlaams
Het Vlaams wordt gesproken in de regio Vlaanderen in België. Dit dialect is ontstaan uit het Oudnederlands (old Dutch). Tijdens de middeleeuwen ontstond er een verschil tussen het Nederlands gesproken in Nederland en het Nederlands gesproken in Vlaanderen. Het Vlaams lijkt veel op het Nederlands, maar de uitspraak en sommige woorden zijn anders. Laten we luisteren naar iemand uit West-Vlaanderen. Zij legt uit hoe zij sommige woorden uitspreken:
"Hallo, ik kom uit Harelbeke. Harelbeke ligt in de provincie West-Vlaanderen. Ik spreek met een Vlaams accent en in West-Vlaanderen spreken wij met een Glottisslag:
Bakken wordt [bakkn]
Buiten wordt [buitn]
Zitten wordt [zittn]"
Leuk om te weten dat je de 'e' niet uitspreekt bij woorden die eindigen op -en. In het StandaardNederlands spreken we de -en ook niet goed uit. Meestal hoor je dan namelijk meer 'uh' aan het einde. Hetzelfde als je even denkt, bijvoorbeeld 'uhhh' die klank.
Bakken [bakkuh]
Buiten [buituh]
Zitten [zittuh]
Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Groningen, Zeeland of Vlaanderen? Dan heb ik misschien iets leuks voor je. Ik heb de mensen uit deze verschillende regio's gevraagd of zij nog iets kunnen zeggen, namelijk de volgende zin:
Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Laten we beginnen met het Gronings:
[iek heb mien huuswerk noat doan]
Dan nu het Zeeuws:
[khe mien huuswerk nie gemikt]
En als laatste het Vlaams:
[ik heb mien huuswerrek nie gedoan]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)
Dit was 'm weer! (this was it!)
Transcript
Dierendag is een speciale dag voor dieren. Het is op 4 oktober. Op deze dag doen mensen leuke dingen voor hun huisdieren (pets). Ze geven ze lekker eten en spelen met ze. Sommige mensen geven geld aan dierenhulporganisaties. Dit zijn organisaties die dieren helpen.
Wist je dat Dierendag is begonnen in 1929? Mensen wilden aandacht geven aan dieren en hen helpen. Nu vieren we Dierendag over de hele wereld.
Ook Nederlanders houden van huisdieren. Ze vinden het leuk om een kat (cat), hond (dog), konijn (rabbit) of vogel (bird) te hebben. Er wonen ongeveer 30 miljoen huisdieren in Nederland. Dat is best veel en dat betekent dat er in Nederland meer huisdieren dan mensen wonen. Dit komt omdat veel mensen meerdere huisdieren hebben. Huisdieren zijn gezellig. En bovendien (besides) zijn huisdieren leuk voor kinderen.
De populairste huisdieren in Nederland zijn honden en katten. Veel mensen kiezen voor een kat omdat een kat zelfstandiger (more independent) is dan een hond. Een hond moet je een paar keer per dag uitlaten en hij kan niet lang alleen blijven.
Er zijn ook veel Nederlanders die geen huisdier hebben. Een huisdier is een hele verantwoordelijkheid (responsibility). Je moet namelijk goed voor het dier zorgen en het aandacht geven. In de natuur kun je ook van dieren genieten. In het bos leven herten en zwijnen en als je geluk hebt, kun je deze een keer tijdens een wandeling zien.
In Nederland zijn er ook kinderboerderijen. Het is leuk en leerzaam om naar de kinderboerderij te gaan. Op de kinderboerderij leven tamme dieren, zoals schapen, geiten, ezels en kippen. Kinderen kunnen de dieren aaien (to pet) en soms mogen ze helpen met eten geven. In Nederland, zorgen we goed voor onze huisdieren. Of het nu thuis is met je kat of op een kinderboerderij met de geitjes, dieren zijn belangrijk voor ons. Daarom zie je ook geen zwerfdieren (stray animals) op straat.
Hier zijn een paar leuke feitjes over dieren:
1. Wist je bijvoorbeeld dat katten dol zijn op dozen? Ze vinden het heel leuk om erin te kruipen (crawl) en te spelen.
2. Honden kunnen heel goed ruiken (smell). Ze kunnen geuren (smells) ruiken die mensen niet kunnen ruiken.
3. Sommige papegaaien (parrots) kunnen praten! Ze kunnen woorden zeggen zoals 'hallo' en 'tot ziens'.
4. Zeepaardjes (sea horses) zijn grappige visjes die rechtop zwemmen en eruitzien (look) als paardjes.
Op Dierendag zijn we dus extra lief voor onze dierenvrienden. Het is een dag om te laten zien (show) hoeveel we van dieren houden. Dus speel met je huisdieren, knuffel ze en geef ze een speciale traktatie (treat)!
Transcript
Sommige kleine woordjes in het Nederlands kun je niet vertalen naar andere talen. En deze kleine woordjes noemen we in het Nederlands modale partikels. Modale partikels worden heel veel gebruikt in het Nederlands, en dan vooral in de gesproken taal. Door deze woordjes te gebruiken weet je met welke emotie mensen dingen zeggen of schrijven.
1. MAAR
MAAR wordt vaak gebruikt om de zin zachter en vriendelijker te maken. Je kunt het gebruiken om iemand te steunen of moed en vertrouwen te geven. Vaak gebruiken we MAAR in zinnen met een imperatief. Stel, iemand staat voor je deur en je wil graag dat deze persoon binnenkomt. Je kunt dan simpel zeggen: 'Kom binnen!' (come in).
Je kunt ook zeggen: 'Kom maar binnen!' (please, come in!). Met het woordje MAAR klinkt de zin veel uitnodigender en vriendelijker dan alleen 'kom binnen'. 'Kom maar binnen' kun je misschien vertalen met 'please, come in'.
Een ander voorbeeld is als je wilt dat iemand gaat zitten. Je kunt dan simpel zeggen: 'Ga zitten!' (go sit), Maar als je zegt: 'Ga maar zitten!' (please, take a seat!) dan maak je de zin veel vriendelijker. Door het woordje MAAR in deze zin voelt iemand zich welkom en nodig je iemand op een vriendelijke manier uit om te gaan zitten.
Als je iemand op een vriendelijke manier gerust wilt stellen en wilt zeggen dat hij/zij zich geen zorgen hoeft te maken, dan kun je bijvoorbeeld zeggen: 'Maak je maar geen zorgen.' (Don't worry)
2. EVEN
EVEN heb je vast wel een keer gehoord. We zeggen namelijk heel vaak: 'Even kijken…'. Dit betekent dus eigenlijk 'let me have a (quick) look)'. EVEN wordt net als MAAR ook gebruikt om de zin zachter en vriendelijker te maken. EVEN betekent dat iets simpel en snel is. Het duurt dus niet lang.
Je kunt EVEN gebruiken in een vraagzin. Bijvoorbeeld in de volgende zin: 'Mag ik jouw pen even lenen?' (Can I borrow your pen for a bit?). EVEN in deze zin laat zien dat je de pen wilt lenen voor een korte tijd. Je wilt bijvoorbeeld snel iets opschrijven en daarna geef je de pen weer terug.
Je kunt ook zeggen: 'Wacht even!' (wait a second!). Je geeft daarmee aan dat iemand moet wachten, maar dat het niet lang duurt. Iemand moet bijvoorbeeld een minuut wachten, en niet de hele dag. Als je alleen 'Wacht!'' zou zeggen, dan is dit veel te direct. De EVEN in deze zin maakt de zin vriendelijker.
3. MISSCHIEN
MISSCHIEN gebruiken we in vraagzinnen. Als we een vraag stellen met MISSCHIEN, dan is deze vraag beleefd en vriendelijk. We gebruiken MISSCHIEN altijd in onze vragen in plaats van 'alsjeblieft'. Het effect is groter, kijk maar: 'Mag ik misschien een plastic tasje?' (Can I maybe have a plastic bag?). In deze zin is MISSCHIEN voldoende. Het is niet nodig om ook nog 'alsjeblieft' te zeggen. Je kunt dus niet zeggen: 'Mag ik misschien een plastic tasje, alsjeblieft?' In vragen is het gebruik van MISSCHIEN meer dan genoeg. Je kunt ook vragen: 'Weet u misschien hoe laat het is?' (Do you maybe know what time it is?). Dit is een hele vriendelijke en beleefde vraag!
4. GEWOON
GEWOON heeft twee verschillende functies die we veel gebruiken. Je kunt het gebruiken als je heel verbaasd bent. Bijvoorbeeld in de volgende zin: 'Het sneeuwde gewoon de hele dag!' (Wow!) It snowed the whole day!). In deze zin benadruk je dat het niet normaal is dat het de hele dag sneeuwt. Je had dus niet verwacht dat het de hele dag zou gaan sneeuwen.
GEWOON wordt ook gebruikt voor dingen die het meest logisch zijn. Stel, je collega komt elke dag te laat op werk omdat hij zich heeft verslapen. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen: 'Je moet gewoon je wekker zetten' (You just have to set your alarm). Je hoort het misschien al, het woordje GEWOON kun je in het Engels vertalen met 'just'. You just have to set your alarm. Je moet gewoon je wekker zetten. Dit is de meest logische optie.
Je kunt GEWOON ook gebruiken in een vraagzin. Het is dan wel belangrijk dat je ook het woordje 'niet' gebruikt. Je kunt dan tegen je collega die altijd te laat komt zeggen: 'Waarom zet je niet gewoon je wekker?' (Why don't you just set your alarm?)
5. NOU
NOU gebruiken we als we irritatie voelen. Dit gebeurt vaak nadat je lang moet wachten. Je hebt dan geen geduld meer. Ik zal je een voorbeeld geven van een situatie. Bijvoorbeeld: Je bent met een vriend aan het studeren in de bibliotheek en jullie hebben morgen een examen Nederlands. Je wilt je goed concentreren maar naast jou zit jouw vriend de hele tijd te tikken met zijn pen. Wat zeg je dan?
Natuurlijk vraag je eerst op een vriendelijke manier of jouw vriend wil stoppen met het getik. Weet je nog dat als je een vriendelijke vraag wilt stellen, dat je dan MISSCHIEN gebruikt. Dus je kunt vragen: 'Wil je misschien stoppen met het tikken met je pen?' (Do you maybe want to stop ticking your pen?). Je vriend stopt, maar na een tijdje merk je dat hij weer begint te tikken met zijn pen. Super irritant! Ik kan me voorstellen dat je nu irritatie voelt want je hebt het al een keer eerder gevraagd. In dat geval kun je een zin maken met NOU en kun je zeggen: 'Stop nou met tikken!' (Stop ticking!). Met NOU wil je dat het nu gebeurt en niet later. NOU is dus eigenlijk een ander woordje voor 'nu'.
6. TOCH
Ik vind TOCH altijd een grappig woordje. We gebruiken het namelijk heel veel, toch? Aan het einde van de zin kun je dit woordje vaak vertalen naar het Engelse 'right'. En dit is denk ik ook hoe jij TOCH zou vertalen, toch? Maar dit is niet de functie van TOCH die ik hier wil bespreken. Als je TOCH in het midden van een zin gebruikt, dan maak je naar een ander duidelijk dat je niet alleen geïrriteerd bent, maar je bent zelfs een beetje boos.
We gaan weer even terug naar die situatie met je vriend in de bibliotheek. Je hebt twee keer gezegd dat hij moet stoppen met tikken, maar na een tijdje gaat hij gewoon weer door… Wat kun je dan zeggen? Nou dan kun je dus het woordje TOCH gebruiken. Je kunt dan zeggen: 'Stop nou toch!' (Stop it!), of je kunt zeggen: 'Je kunt toch gewoon luisteren?' (Can't you just listen?) Zoals je ziet, kun je ook een combinatie maken met de modale partikels. 'Stop nou toch!' betekent dat je vriend nu moet stoppen en dat je heel erg boos bent. 'Je kunt toch gewoon luisteren?' betekent dat je boos bent en dat luisteren eigenlijk heel simpel is om te doen.
Zijn de kleine woordjes nu duidelijk? Dan ben ik benieuwd of jij een reactie kan geven in de volgende situaties. Dus wat zeg je in de volgende twee situaties:
Situatie 1: Je vraagt een klasgenoot die naast het raam zit om het raam open te doen.
Situatie 2: De klasgenoot antwoordt 'ja', maar doet niks. Je wordt geïrriteerd.
Wat zeg je in deze twee situaties? Wil je mij jouw reactie laten weten? Stuur dan een mailtje naar
Transcript
In Nederland is de huisarts een belangrijk persoon in de gezondheidszorg (health care). De huisarts kan je helpen met verschillende gezondheidsproblemen. Maar hoe kies je een huisarts?
Als je pas in Nederland woont, of als je net verhuisd bent, moet je een huisarts kiezen. Ook als je niet blij bent met je huisarts, dan kun je ervoor kiezen om naar een andere huisarts te gaan. Om een huisarts te kiezen, kun je online kijken welke huisartsenpraktijken er bij jou in de buurt zijn. Als je een huisarts hebt gevonden, spreek je eerst met de assistent(e). Dit kan telefonisch, via de mail maar je kunt ook langsgaan. De assistent(e) vertelt je dan of er plek is. En als er plek is, dan kun je je inschrijven. Soms krijg je eerst een gesprek met de huisarts om even kennis te maken maar dat hoeft niet.
Als je je hebt ingeschreven bij de huisarts en je hebt een medisch probleem, dan kun je een afspraak maken. Dit kun je telefonisch doen bij de assistent(e). Je belt de praktijk (practice) en vertelt aan de assistent(e) waarom je een afspraak wilt maken of wat je klacht (symptom(s)) is. De assistent(e) vraagt dan meestal nog je voornaam en je achternaam en je geboortedatum. Ze helpt je daarna met het maken van de afspraak. Kun je niet zelf naar de huisarts toe gaan omdat je bijvoorbeeld niet kunt lopen door pijn in je rug? Dan kan de huisarts ook op huisbezoek (house visit) komen.
Het kan zijn dat de huisarts zegt dat je klacht vanzelf overgaat, maar soms is er een behandeling nodig en dan krijg je bijvoorbeeld medicijnen. De huisarts kan je een recept (prescription) geven en daarmee kun je naar de apotheek (pharmacy) gaan om je medicijnen op te halen. De apotheek kan je ook advies geven over het gebruik van de medicijnen.
Als de huisarts je niet kan helpen, dan zal de huisarts je doorverwijzen (refer) naar een specialist in een ziekenhuis. Dit betekent dat je naar een andere arts gaat die meer gespecialiseerd is in jouw gezondheidsprobleem. Denk bijvoorbeeld aan een oogarts of een gynaecoloog. Je krijgt dan van de huisarts een verwijsbrief (referal letter) mee. In deze brief staat informatie voor de specialist.
Soms heb je hulp nodig na vijf uur 's middags of in het weekend. Bijvoorbeeld als je kind hoge koorts heeft of als je niet meer kunt slapen van de kiespijn. In dat geval bel je de huisarts en krijg je een telefoonnummer van een andere arts of van de huisartsenpost (out-of-hours GP service). De dokter daar vertelt je vervolgens wat je het beste kunt doen.
Het kan ook zo zijn dat de huisarts je niet kan helpen of dat er geen tijd is om eerst langs de huisarts te gaan. Bijvoorbeeld als iemand zijn arm heeft gebroken. Dan kun je naar de afdeling Spoedeisende Hulp (of: SEH) (Emergency Room) in het ziekenhuis. Spoedeisend betekent dat er snel hulp nodig is. Als je in het weekend een ongelukje krijgt, kun je naar de Spoedeisende Hulp zonder afspraak. Spoedeisende Hulp wordt soms ook 'Eerste Hulp' genoemd.
Heel soms is er heel dringend zorg nodig. Dan spreken we van een noodgeval (case of emergency). Bijvoorbeeld als iemand last heeft van (suffer from) zijn hart en je bent bang dat die persoon doodgaat. Dan bel je het alarmnummer 112. Je zegt waar een ambulance nodig is en dan komt de ambulance zo snel mogelijk naar die plek toe. Ook als je de politie of brandweer nodig hebt, moet je 112 bellen.
Het is belangrijk om te weten dat in Nederland medische hulp altijd beschikbaar is, zelfs als het 's avonds, 's nachts of in het weekend is. De huisartsenpost en het alarmnummer 112 staan klaar om te helpen in geval van nood.
Ik hoop dat deze aflevering je helpt om de basis van de huisartsenzorg in Nederland te begrijpen.
Transcript
Tijdens de aflevering zal ik het woordje 'er' van plaats veel gebruiken. Dus wil je deze 'er' leren? Lees dan ook het transcript op mijn website. Daar zie je precies waar de 'er' naar refereert.
Ik geef een kort voorbeeld van de 'er' van plaats in de volgende zin:
'Ik woon in Utrecht en ik woon er al 13 jaar.'' (er = Utrecht)
De 'er' die ik in deze zin gebruik, refereert naar de plaats Utrecht. Ik kan natuurlijk ook zeggen:
'Ik woon in Utrecht en ik woon al 13 jaar in Utrecht.', maar dat klinkt niet zo mooi!
Oké, laten we dan nu doorgaan naar de aflevering…
Veel Nederlanders gaan graag op vakantie in eigen land. Nederland heeft namelijk veel mooie plekken om te ontdekken. Er zijn levendige steden, schattige dorpen en prachtige natuur waar je van kunt genieten.
1. (Er = Amsterdam)
Laten we beginnen met Amsterdam, de hoofdstad van Nederland. Amsterdam is een drukke stad met grachten, pleinen en beroemde musea zoals het Anne Frank Huis en het Van Gogh Museum. Je kunt er ook leuke markten bezoeken, ontspannen in het Vondelpark en lekker eten in restaurants.
2. (Er = de Waddeneilanden)
Hou je van mooie natuur en rust? Dan zijn de Waddeneilanden een leuke bestemming om op vakantie te gaan! Er zijn vijf eilanden, namelijk: Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Op de eilanden vind je prachtige stranden, duinen en bossen. Je kunt er fijn wandelen en fietsen. Ook kun je er veel vogels zien. Het is er rustig en je kunt er lekker ontspannen. Op sommige eilanden zijn geen auto's toegestaan, dus het is er extra stil en veilig. Je kunt er genieten van de mooie omgeving en frisse lucht. Verder zijn er leuke activiteiten om te doen zoals zeilen, paardrijden of fietsen. Je kunt er ook de dorpjes verkennen en genieten van lekker eten, zoals verse vis. Kortom, de Waddeneilanden zijn perfect voor natuurliefhebbers en mensen die willen ontspannen in een rustige omgeving.
3. (Er = Utrecht)
Utrecht is ook een leuke stad. Het heeft grachten, oude kerken en gezellige pleinen. Je kunt er de beroemde Domtoren bezoeken en wandelen door de gezellige straatjes. Er zijn veel leuke winkels, cafés, terrasjes.
4. (Er = Zeeland)
In Zeeland kun je genieten van de stranden en de zee. Het is een mooie provincie in het zuidwesten van Nederland. Je kunt er verse vis eten, fietsen langs de kust en relaxen op een strandpaviljoen.
5. (Er = de Hoge Veluwe)
Ten slotte is het grote natuurgebied de Hoge Veluwe, zeker een bezoek waard. Het gebied heeft bossen, heidevelden en mooie landschappen. Je kunt er fietsen of wandelen en genieten van de natuur. Je kunt er ook veel wilde dieren zien zoals herten, wilde zwijnen en misschien zelf een ree. Het is erg spannend om deze dieren in hun natuurlijke leefomgeving te observeren.
Dit waren enkele leuke vakantieplekken in Nederland. Of je nu van cultuur, natuur of geschiedenis houdt, of gewoon wilt ontspannen, Nederland heeft voor ieder wat wils. Pak je koffer en geniet van je vakantie in dit mooie land!
Transcript
De fiets is erg belangrijk in Nederland. Het lijkt wel alsof iedereen hier fietst, jong en oud! En wist jij dat Nederland meer fietsen heeft dan mensen? Er wonen op dit moment ruim 17 miljoen mensen in Nederland, maar er zijn ongeveer 23 miljoen fietsen in ons kleine landje. Dat betekent dat er meer fietsen zijn dan mensen!
Veel Nederlanders hebben dus meer dan één fiets! We hebben bijvoorbeeld een 'gewone' fiets of een stadsfiets voor het dagelijks gebruik. Een racefiets voor sportieve ritten en misschien zelfs een oude fiets die we 'omafiets' noemen.
Maar je hebt ook bakfietsen, kinderfietsen, ligfietsen, mountainbikes of e-bikes. In de laatste jaren is de e-bike enorm populair geworden. Een e-bike is een elektrische fiets en met deze fiets fietsen mensen vaak grotere afstanden. Tegenwoordig gebruiken niet alleen ouderen een e-bike, maar ook steeds meer jongeren.
Nederlanders houden van hun fietsen. Soms versieren we ze met bloemen, manden en zelfs kleine belletjes. Het maakt onze fietsen uniek en vrolijk! En we gebruiken onze fietsen voor bijna alles. We gaan er namelijk mee naar school, het werk, de supermarkt en zelfs naar feestjes. Het is snel, handig en milieuvriendelijk!
Wist je dat je in Utrecht de grootste fietsenstalling (bike parking place) ter wereld kunt vinden? Ja, echt! Op Utrecht Centaal Station is er plek voor wel zo'n 12.500 fietsen. Het is echt de moeite waard om deze fietsenstalling een keer te bezoeken. Het lijkt net een parkeergarage voor auto's maar dan voor fietsen. Je kunt erdoorheen fietsen op zoek naar een plek om je fiets te parkeren. Let alleen wel op dat je niet zomaar je fiets ergens neerzet. Het kan dan namelijk zijn dat je later heel lang naar je fiets loopt te zoeken! Ik maak altijd even een foto van de plek waar ik mijn fiets neerzet, en zo kan ik altijd mijn fiets weer terugvinden.
Als je in Nederland wilt fietsen dan is het handig om een paar verkeersregels te weten. Hier zijn een paar belangrijke regels en tips die je moet weten als je in Nederland fietst:
1. Fietspaden (bicycle paths)
In Nederland hebben we speciale fietspaden. Dus als je in Nederland wilt fietsen, let dan op de verkeersborden (traffic signs) met het fietslogo! Probeer altijd op de fietspaden te fietsen in plaats van op de weg. Als er geen fietspad is, dan kun je op de rijbaan fietsen, maar blijf dan wel altijd aan de rechterkant van de weg en geef ruimte aan de andere weggebruikers.
2. Voorrang (priority)
'Voorrang hebben' (to have priority) betekent dat anderen jou voor moeten laten gaan en 'voorrang geven' (to give priority) betekent dat jij anderen voor moet laten gaan. In Nederland hebben fietsers vaak voorrang, maar niet altijd.
Fiets, loop of rijd je met de auto in een woonwijk? Dan is er één hele belangrijke regel: rechts heeft voorrang! (people from the right have priority)
Dus, als jij van rechts komt en je ziet iemand aan de linkerkant, dan mag jij eerst. Jij hebt voorrang. Maar kom jij van links? Dan moet jij voorrang geven aan de ander.
3. Handgebaren (hand gestures)
Het is heel normaal om handgebaren te gebruiken. Wil je links- of rechtsaf slaan (turn left/right)? Dan gebruik jij je hand om dit aan iedereen te laten weten. Je steekt je hand uit (indicate) naar links als je naar links wil of naar rechts als je naar rechts wil. Hierdoor weten andere weggebruikers precies wat jij gaat doen.
4. Verlichting
Zorg dat je fiets altijd goed verlicht is in het donker. Het is verplicht om een voor- en achterlicht te hebben en deze aan te zetten wanneer het donker is. Een ongeschreven regel is, dat als de straatverlichting aan gaat, jij dan ook het licht op je fiets moet aanzetten.
5. Fietsparkeren
Als je je fiets wilt parkeren, zoek dan een goede plek om je fiets neer te zetten. Ik raad je aan om je fiets altijd op dubbel slot (double lock) te zetten. Dit betekent dat je je fiets het beste met twee sloten op slot kunt zetten. Je hebt een slot bij het wiel het en een apart slot. Het aparte slot maak je het liefst ergens aan vast, bijvoorbeeld aan een lantaarnpaal of aan een fietsrek. Op die manier voorkom je dat je fiets gestolen wordt.
Dat waren denk ik de regels en tips tijdens het fietsen.
Wist je trouwens (by the way) dat kinderen in Nederland tussen de 10 en 12 jaar een fietsexamen moeten doen? In groep 7 of 8 van de basisschool organiseren scholen het fietsexamen. Kinderen fietsen dan een stukje door een woonwijk en langs een weg en ouders en vrijwilligers staan op de route om te kijken of de kinderen veilig kunnen fietsen. Ze moeten dan bijvoorbeeld stoppen voor het rode licht, handgebaren gebruiken, voorrang geven en veilig inhalen (overtake/pass safely).
Transcript
Wat is een gewoonte? Een gewoonte is iets wat je altijd op dezelfde manier doet. Ik heb bijvoorbeeld de gewoonte om elke ochtend een kopje koffie te drinken. Nou, nu is het denk ik heel normaal om in de ochtend een kopje koffie te drinken. Ik denk namelijk dat heel veel mensen dit doen. Maar Nederlanders doen soms gekke dingen en denken dat het normaal is. Er zijn gewoontes die we niet anders kennen. En zonder het ons te realiseren, kan dit vreemd overkomen.
Ik zal in deze aflevering 10 grappige gewoontes bespreken:
1. Het is typisch Nederlands om een tosti met ketchup (of curry) te eten
Een tosti is een boterham met kaas en ham. Deze boterham doen we in een tosti-ijzer en daarna eten we de tosti meestal met ketchup (sommige mensen eten de tosti liever met curry). We dippen de tosti dan vaak in de saus en eten hem daarna op. We zijn zó gek op ketchup of curry bij de tosti, dat we ook in het buitenland om ketchup of curry vragen als we een tosti bestellen.
Het is trouwens ook heel normaal om een tosti als lunch te eten. Nederlanders staan bekend om hun boterhamcultuur. Tijdens de lunch eten veel mensen boterhammen met verschillende soorten beleg, zoals kaas, vleeswaren of hagelslag!
2. Het is typisch Nederlands om te zeggen hoeveel iets gekost heeft
Waar deze vreemde gewoonte vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Als we net een nieuw kledingstuk hebben gekocht en iemand geeft ons een compliment, dan moeten we soms zeggen hoeveel het heeft gekost.
Iemand kan dan bijvoorbeeld zeggen: 'Hey, wat een leuk T-shirt!'
In plaats van een simpel bedankje, zeggen we dan: 'Dank je! Hij was maar 5 euro!'
Ja, het slaat nergens op (it makes no sense)! Want het is natuurlijk helemaal niet belangrijk om te weten hoe goedkoop het was.
3. Het is typisch Nederlands om het avondeten te prakken
Prakken betekent dat je met je vork je eten helemaal plat stampt voordat je het opeet. Misschien zijn we wel vanwege de stamppot gewend om ons eten te prakken (mash). Ik zeg altijd maar: een dag niet geprakt is een dag niet geleefd!
4. Het is typisch Nederlands om de rekening te splitten
Deze typische Nederlandse gewoonte staat wereldwijd bekend als 'go Dutch'. Ga je gezellig eten met vrienden? Heel leuk, maar iedereen betaalt wel voor wat hij/zij zelf gegeten én gedronken heeft. Vroeger werkte ik zelf in een restaurant en toen duurde soms héél lang voordat de rekening werd betaald. Elk persoon berekende precies wat ze hadden gegeten of gedronken.
Tegenwoordig hebben we daar gelukkig iets op gevonden… Tikkie! Tikkie is een app waarmee je gemakkelijk je geld kunt terugvragen aan je vrienden. Eén iemand betaalt de hele rekening, en de rest krijgt een tikkie via Whatsapp!
5. Het is typisch Nederlands om afspraken te maken
Spontaan op bezoek gaan doen we liever niet en we vinden het ook niet fijn als anderen onverwacht voor de deur staan. We maken het liefst afspraken. En omdat we zo veel afspraken maken, kan het best zo zijn, dat de eerstvolgende afspraak pas over drie weken kan worden gepland!
6. Het is typisch Nederlands om het luchtalarm elke maand te testen
Heb jij weleens lawaai (noise) gehoord, en was dit toevallig elke eerste maandag van de maand, om precies twaalf uur? Dat kan kloppen! Iedereen hoort dan het luchtalarm! Mensen uit andere landen hebben geen idee wat ze moeten doen, maar geen zorgen, het is maar een oefening, gewoon om te testen of het luchtalarm nog werkt.
7. Het is typisch Nederland om een patatje 'met' (heel veel mayonaise) te eten
Vooral in het centrum vind je op de hoek van de straat vaak een snackbar. En hoewel de snackbar al een vreemd concept is voor andere landen, kun je hier soms zelfs de snacks uit de muur halen. Voor ons is een ‘patatje met’ of een 'frietje met' heel normaal om te bestellen, maar blijkbaar is het toch een gekke gewoonte. Want wist jij dat een 'patatje met' of een 'frietje met' eigenlijk friet met (heel veel) mayonaise betekent?
8. Het is typisch Nederlands om geen blad voor de mond te nemen
'Geen blad voor de mond nemen', wat betekent dat nu weer? Het is een expressie die we gebruiken als iemand precies zegt wat hij denkt. Stel je voor (imagine), er zit een klein stukje spinazie tussen je tanden of de gulp (flies) van je broek staat open.. Nou, dan zeggen wij dit gewoon. We kennen geen schaamte! Volgens sommigen zijn wij ontzettend direct. Maar hé, het is toch super fijn om te weten of er iets tussen je tanden zit voordat je een belangrijke presentatie gaat geven…?
9. Het is typisch Nederlands om verkleinwoordjes te gebruiken
Verkleinwoorden of dimunitieven zijn woorden met -pje, -je of -tje aan het einde. Als we koffie bestellen, dan bestellen we vaak 'een kopje koffie'. In de Nederlandse taal houden we van het gebruik van verkleinwoorden.
Kijk maar:
Een kopje koffie = een normale kop koffie en geen klein kopje koffie
Een frietje 'met' = een normale portie friet met mayonaise en niet maar één frietje
Een potje tennis = een normale tennissessie en niet een sessie die minder lang duurt
Een eitje = een normaal ei, en niet een kleiner eitje
Het is inderdaad waar dat we wel heel veel woorden verkleinen en dat dat zó normaal is, dat we er niet meer over nadenken.
10. Het is typisch Nederlands om een verjaardagskalender in de wc op te hangen
De verjaardagskalender op de wc is niet alleen praktisch, maar ook een leuke manier om belangrijke verjaardagen niet te vergeten. Omdat mensen regelmatig de wc bezoeken, is het een plek waar je éven de tijd hebt om rustig naar de kalender te kijken en de verjaardagen te checken.
Er bestaan nog veel meer grappige Nederlandse gewoontes, en als jullie het leuk vinden, dan zal ik daar later nog een aflevering over maken.
Voor nu, was dit 'm!
Transcript
Eén keer in de vier jaar stemmen we voor de gemeenteraadsverkiezingen (municipal elections). Om te mogen stemmen (to vote), moet je 18 jaar of ouder zijn en in Nederland wonen. Mensen die in Nederland wonen maar uit een ander Europees land komen, mogen ook stemmen. Net als mensen van buiten Europa die al 5 jaar of langer in Nederland wonen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen (parliamentary elections) is dit anders. Dan mogen alleen mensen met een Nederlandse nationaliteit stemmen. Stemmen is in Nederland niet verplicht.
Dit jaar kun je stemmen op woensdag 16 maart. Sommige stembureaus of stemlokalen (polling places) gaan al twee dagen eerder open. Daar kun je dan op 14 of 15 maart al stemmen. Ongeveer 14 dagen van tevoren krijg je een stempas (voting pass) thuisgestuurd. Hiermee kun je gaan stemmen. Ook krijg je een kandidatenlijst (list of candidates) in de brievenbus. Daarop staan alle politieke partijen (political parties) en de mensen op wie je kunt stemmen.
Politici (politicians) maken reclame voor hun politieke partij. Ze delen folders uit en gaan langs de deuren om uit te leggen wat hun plannen zijn. Maar ze maken ook reclame voor de verkiezingen zelf. Er zijn namelijk veel mensen die niet stemmen en die proberen ze dan over te halen om wel te gaan stemmen.
Tijdens een verkiezing stemmen mensen op een politieke partij. Een politieke partij is een groep mensen die hetzelfde denkt over verschillende thema’s.
Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen stemmen mensen op de politieke partij die zij het beste vinden voor hun dorp of stad. Elke gemeente (municipality) heeft een gemeenteraad (local town/city council). En die gemeenteraad heeft raadsleden (councillors) van verschillende partijen. De raadsleden praten met elkaar over belangrijke beslissingen in hun dorp of stad.
Elke politieke partij heeft een eigen plan voor de gemeente. De ene partij wil bijvoorbeeld extra geld voor goedkope huurhuizen en de andere partij wil extra geld voor een nieuw sportpark. Als je gaat stemmen, kun je dus het beste stemmen op een partij die dezelfde dingen belangrijk vindt als jij.
Weet je nog niet op wie je gaat stemmen en wil je hier meer informatie over? Dan kan ik je een paar tips geven. Je kunt online meer informatie zoeken of op straat met iemand van een politieke partij gaan praten. Sommige gemeentes hebben een stemhulp (voting assistant). Deze stemhulp moet je invullen en helpt je bij het kiezen. Je krijgt dan een paar stellingen (statements) te zien.
Een voorbeeld van een stelling is: 'Er moeten meer goedkope huurwoningen komen.'
Nou, jij moet dan zeggen of je het eens of niet eens bent met de stelling (het eens / niet eens zijn met iets = to (dis)agree with).
Na ongeveer 30 stellingen zie je welke partij het beste bij jou past. De vragen zijn soms best moeilijk. Daarom kan het handig zijn om samen met iemand anders de stemhulp in te vullen. Je kunt ook een mailtje sturen naar een politieke partij met vragen over onderwerpen (topics) die voor jou belangrijk zijn.
Hoe kun je stemmen… Om te kunnen stemmen, moet je je identiteitsbewijs (identification) laten zien en je stempas meenemen. Er zijn stembureaus te vinden in scholen, stations en wijkcentrums. De meeste stembureaus zijn open van 7.30 uur 's ochtends tot 21.00 uur 's avonds. Zo kunnen mensen voor of na hun werk gaan stemmen.
Als je niet kunt gaan stemmen, omdat je bijvoorbeeld ziek bent, dan mag je iemand machtigen (authorize). Dit betekent dat iemand anders voor jou kan stemmen. Je moet dan wel officieel toestemming geven aan bijvoorbeeld een vriend of een familielid.
Na de verkiezingen worden de stemmen geteld en is bekend welke politici er als raadsleden in de gemeenteraad zitten. Ga jij dit jaar ook stemmen?
Transcript
Zoals je misschien al weet, is de Nederlandse keuken niet heel indrukwekkend. Lekker en simpel, daar houden we van! Natuurlijk zijn er mensen die graag in de keuken staan, maar over het algemeen, staan Nederlanders niet lang in de keuken. Doordeweeks gebruiken we vaak de oven, de magnetron (microwave) of de wok voor een snelle maaltijd (meal). Op bijzondere dagen koken mensen uitgebreider. Sommige mensen maken dan een heerlijk gerecht (dish) klaar, maar anderen vinden het ook prima om de frituur aan te zetten (de frituur aanzetten = to switch on the frying pan).
's Ochtends eten we meestal een beetje yoghurt en in de middag een boterham met kaas. 's Avonds eten veel Nederlanders graag aardappelen, groenten en vlees. Dit noemen we ook wel een AGV'tje (Aardappelen, Groenten, Vlees).
'Eten wat de pot schaft' betekent letterlijk dat je moet eten wat er die dag wordt gekookt. Veel Nederlanders zoeken recepten (recepies) op het internet. Hoewel de gekookte aardappel nog steeds een populair ingrediënt is, eten Nederlanders steeds vaker pasta.
Als we teveel hebben gekookt, dan bewaren we de restjes (left-overs) voor de dag erna of we vriezen ze in (invriezen = freeze). Dat is handig als je bijvoorbeeld een keer geen tijd hebt om te koken. Sommige mensen die helemaal geen zin hebben om te koken, kopen een kant-en-klaarmaaltijd (ready-made meal).
De meeste Nederlanders eten het avondeten tussen vijf en zeven uur 's avonds. Na het avondeten, eten ze meestal nog een toetje (dessert). Dit is vaak vla of pudding.
Wat zijn typische Nederlandse gerechten?
1. Stamppot: boerenkool met worstOp nummer één staat de stamppot. Stamppot is een echt typisch Nederlands hoofdgerecht (main dish)! Het is een traditioneel gerecht dat we klaarmaken (prepare) met aardappelen en groenten. Alle ingrediënten worden in één pan gekookt (boiled) en fijngestampt (crushed). In het midden van de stamppot maken we een kuiltje voor de jus. Daarnaast ligt een lekker stuk rookworst! Tegenwoordig kun je verschillende soorten stamppotten maken. Je kunt bijvoorbeeld stamppot eten met zuurkool, spinazie, andijvie.. Noem maar op! Stamppot eet je meestal in de winter.
2. Erwtensoep of snertOp nummer twee staat de erwtensoep of snert. Ewtensoep is een dikke soep. De soep is gemaakt van erwten maar bevat ook knolselderij en prei. Meestal voegen mensen rookworst toe aan de soep (toevoegen = to add). De soep eet je vaak in de winter, bijvoorbeeld na een lange wandeling.
3. StroopwafelsOp drie staan de stroopwafels. Stroopwafels zijn heerlijke koekjes (cookies). De stroopwafel bestaat uit twee wafels met daartussen een laag stroop. Stroopwafels eet je als tussendoortje (little snack/bite) bij een kopje koffie of thee. Je kan ze op de markt kopen. Dan zijn ze nog lekker vers en warm!
4. Zoute haring of Hollandse NieuweOp nummer vier staat de zoute haring of Hollandse Nieuwe. Haring is een rauwe vis (raw fish). Deze rauwe vis met fijngesneden uitjes (finely cut onion) kun je bij een viskraam kopen. De traditionele manier om haring te eten is 'aan de staart'. Je pakt de haring bij zijn staart. Dan houd je je hoofd naar achteren en eet je de haring op (opeten = finish / eat (up)).
Hollandse nieuwe is de eerste haring van het jaar. De haring eet in de winter niks en daarom valt hij af (afvallen = lose weight). In de lente eet de haring wel weer en wordt hij snel vetter. Vissers vangen de haring pas in mei. De eerste zaterdag dat er weer haring te koop is, is een feestdag.
5. BitterballenOp nummer vijf staan de bitterballen. Bitterballen zijn gefrituurde kleine vleesballetjes (frituren = deep-fry). Je kan ze vergelijken met een kleine ronde versie van de kroket. Vroeger aten mensen bitterballen bij een sterk alcoholisch drankje dat een 'bittertje' heette. Vandaar de naam bitterballen! Tegenwoordig kun je bitterballen in verschillende smaken bestellen. Er bestaan ook vegetarische bitterballen. Meestal worden bitterballen geserveerd met mosterd.
En wil je het graag typisch Nederlands maken? Dan kun je een portie bitterballen uit de muur halen. Je kunt ook andere snacks uit de muur halen zoals frikandellen, kaassoufflés of een bamischijf!
6. Kaas!Op nummer zes staat de kaas. Natuurlijk mag kaas niet ontbreken op het lijstje. Nederlanders zijn namelijk echte kaaskoppen (cheeseheads)! We houden van kaas! Typische Hollandse kazen hebben hun eigen smaak (taste), vorm en structuur. De bekendste kaas is de Goudse kaas, deze komt natuurlijk uit de plaats Gouda.
7. DropOp nummer zeven staat drop. Drop is een snoepgoed dat wordt gemaakt van het wortelsap van een zoethoutplant. Er zijn veel verschillende soorten drop, bijvoorbeeld: honingdrop, zoete drop, zoute drop.. En Nederlanders zijn gek op (gek zijn op = to be crazy about) drop! Maar niet iedereen vindt drop lekker. Heb jij weleens drop geproefd (proeven = to taste/try)?
Transcript
De decembermaand in Nederland is een hele sfeervolle periode. We vieren natuurlijk eerst Sinterklaas en na Sinterklaas is het tijd voor Kerstmis (Christmas). Met Kerstmis zijn de straten en winkels versierd met lichtjes en kerstbomen. In winkelcentrums en supermarkten hoor je kerstliedjes (Christmas carol/songs) en in sommige steden kun je schaatsen (ice skating) op een schaatsbaan. Stiekem hoopt iedereen dat het met kerst gaat sneeuwen (snow)...
Kerstmis is een christelijk feest. Sommige mensen gaan dan ook op kerstavond of op eerste kerstdag naar de kerk (church). In de nacht van 24 op 25 december is er een mis (mass) om de geboorte van Jezus Christus te vieren.
Mensen versieren hun huizen met lichtjes en de meeste mensen halen een kerstboom (Christmas tree) in huis. Dit kan een echte boom zijn of een neppe boom. Ze versieren de kerstboom met slingers (tinsel), kerstballen (bauble), lichtjes (lights) en een ster of piek (star on the Christmas tree). In Nederland bestaat Kerstmis uit één avond en twee dagen.
Op 24 december vieren we kerstavond (Christmas Eve). Overdag moeten we werken maar 's avonds spreken we af met vrienden of familie om samen te eten. Dit noemen we het kerstdiner (Christmas diner). Tijdens het kerstdiner dragen de meeste mensen mooie kleding. Daarnaast leggen ze cadeautjes (gifts) onder de kerstboom. De cadeaus pakken ze dan later samen uit.
Op 25 december is het eerste kerstdag (first Christmas day). Eerste kerstdag is misschien wel de belangrijkste dag. Mensen komen bij elkaar voor een kerstbrunch (Christmas brunch) en er wordt de hele dag veel gegeten en gedronken. Misschien wel een beetje té veel! s' Avonds is het tijd voor nog een uitgebreid kerstdiner. Dit kan een luxe kerstdiner zijn met meerdere gangen maar in Nederland is het ook heel normaal om samen te gourmetten (have a grill at the table).
Op 26 december is dan het tweede kerstdag (second Christmas day). Op deze dag bezoeken mensen andere familieleden. Uiteindelijk kun je op deze manier met iedereen kerst vieren! Tijdens kerst is het dus vooral belangrijk om gezellig samen met vrienden of familie te zijn.
Omdat de meeste kinderen in Nederland van Sinterklaas al veel cadeaus hebben gekregen, kiezen sommige gezinnen ervoor om met kerst helemaal geen cadeaus te doen. Sinterklaas is voor veel mensen in Nederland een groter feest dan kerst. De kerstman (Santa Claus) is dus niet zo belangrijk als in andere landen.
Op het werk vieren de Nederlanders ook kerst. Normaal gesproken is er een kerstborrel (drinks for Christmas) en alle werknemers krijgen een kerstpakket (Christmas box). Het kerstpakket is een grote doos vol met bijvoorbeeld lekker eten, goede wijn en/of een voucher om zelf iets leuks te kopen.
31 december is de laatste dag van het jaar. De avond van 31 december noemen we oudejaarsavond (New Year's Eve). Veel mensen vieren oud en nieuw (New Year) met vrienden en/of familie. In de avond vinden veel mensen het leuk om te gourmetten (have a grill at the table) of te kaasfonduen (have cheese fondue).
Tijdens de jaarwisseling (turn of the year) zie je dat veel mensen vuurwerk afsteken (set off fireworks). Nederlanders gaan naar buiten om het vuurwerk te bekijken en iedereen wenst elkaar een gelukkig nieuwjaar (Happy New Year). Ze proosten en drinken champagne.
De meeste mensen zijn op nieuwjaardag (New Year's Day) vrij. Ze kunnen dan lekker uitslapen en uitbrakken (recover from a hangover). Ben je niet moe of brak? Dan kun je misschien een keer naar Scheveningen gaan voor een nieuwjaarsduik (New Year's Swim). Je rent dan samen met veel andere mensen tegelijkertijd de ijskoude zee in.
Het is ook heel normaal om goede voornemens (good resolutions) te hebben voor het nieuwe jaar. Goede voornemens zijn dingen die je in het nieuwe jaar beter gaat doen. Zoals bijvoorbeeld: 'meer sporten' of 'stoppen met roken'.
Heb jij jouw goede voornemens voor het nieuwe jaar al bedacht? Ik wens je in ieder geval hele fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar!
Transcript
Sinterklaas, ook wel bekend als Sint-Nicolaas, is een oude man die erg geliefd is bij kinderen. De goedheiligman komt elk jaar half november aan op een stoomboot vol met cadeaus en samen met zijn helpers. Deze helpers heten allemaal Piet. Mensen zeggen dat Sinterklaas in Spanje woont. Je herkent Sinterklaas aan zijn opvallende rode cape met rode mijter en zijn lange witte baard.
De aankomst van SinterklaasSinterklaas komt elk jaar in Nederland aan op een boot met zijn Pietenhelpers. Duizenden kinderen wachten hem enthousiast op. Vanaf die avond mogen alle kinderen hun schoenen bij de haard zetten voordat ze naar bed gaan. De volgende ochtend vinden ze dan een beetje snoepgoed of een klein cadeautje van Sinterklaas in hun schoen! De hoofdintocht van Sinterklaas kun je zien op televisie en is elk jaar op een andere plek in Nederland. Alle andere Nederlandse steden en dorpen hebben hun eigen aankomst van Sinterklaas.
Kinderen mogen dus hun schoen bij de haard of op een andere plek zetten. 's Nachts rijdt Sinterklaas op zijn witte paard genaamd Amerigo over de daken en stopt hij snoepgoed of kleine cadeautjes in de schoenen van de kinderen. De Pieten helpen hem daarbij. Traditioneel snoepgoed zijn pepernoten, taai taai, speculaas, marsepein en chocoladeletters. Je kunt dit snoepgoed in de supermarkt of bij de bakker kopen.
5 decemberDe verjaardag van Sinterklaas is op 5 december. Sinterklaas is dan inmiddels alweer onderweg naar Spanje maar in Nederland wordt zijn verjaardag gevierd met cadeaus tijdens Pakjesavond. Kinderen zingen liedjes voor Sinterklaas totdat ze geklop op de deur horen. Als ze braaf zijn geweest, dan vinden ze net buiten de deur een zak vol met cadeaus. Omdat Sinterklaas en Piet niet echt zijn, verkleden volwassenen in heel Nederland zich als Sinterklaas of Piet.
Er is de laatste jaren veel discussie over het racistische karakter van de traditionele Zwarte Piet. Tegenwoordig zijn er gelukkig steeds meer felgekleurde, regenboog-, roet- en schoorsteen Pieten.
Lootjes trekken en grappige gedichten schrijvenOudere kinderen en volwassenen vieren ook Sinterklaas op 5 december. Zij geloven natuurlijk niet meer dat Sinterklaas echt bestaat maar vóór de feestdag trekken ze samen lootjes. Bij 'lootjes trekken' krijgt ieder persoon een briefje met de naam van iemand anders. Ze kopen dan cadeautjes voor die persoon en schrijven een grappig gedicht. Alle cadeaus worden ingepakt en samen met de grappige gedichten op Pakjesavond gegeven.
Transcript
Een nieuwe taal leren is zeker niet makkelijk! Het kost veel moeite en energie. Ik spreek al een paar talen maar ook ik heb soms geen zin om te studeren. Een nieuwe taal leren is heel vermoeiend want je moet elke keer uit je comfortzone stappen. En als je nog nooit eerder een nieuwe taal hebt geleerd, dan moet je extra veel studeren om een nieuwe taal te leren. Je zult zien dat het makkelijker is als je de taal bijvoorbeeld al een beetje kent of als je al andere talen spreekt.
Ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Als je de introductie aflevering van deze podcast hebt beluisterd, dan weet je dat ik een fan ben van de natuurlijke manier van talen leren. Een natuurlijke manier van leren is bijvoorbeeld het bekijken van video's, films en het luisteren naar muziek en podcasts in de taal die je leert. Maar dat is niet altijd makkelijk. Als je de taal nog niet kent, dan kan het demotiverend zijn om meteen een film te kijken in de nieuwe taal.
Tip 1: Zet je mobiele telefoon in het Nederlands.Dus mijn eerste tip is: begin makkelijk en zet je telefoon in het Nederlands! Je gebruikt je telefoon waarschijnlijk elke dag en je weet al waar je alles kan vinden. Op die manier leer je nieuwe woorden in het Nederlands zonder dat je het merkt. Daarna kun je een stap verder gaan en een spelletje spelen in het Nederlands. Dit kan een spelletje zijn op je telefoon of een spelletje op de computer.
Als je begint met het leren van een nieuwe taal dan is het vocabulaire heel belangrijk. Stel je voor: je gaat op vakantie naar een land waar ze jouw taal niet spreken. Neem je dan een woordenboek mee of neem je een grammaticaboek mee? Precies, een woordenboek! En wat is beter denk je? Het weten van de grammatica zonder vocabulaire of het weten van vocabulaire zonder de grammatica? Juist, vocabulaire dus! Heel belangrijk!
Tip 2: Leer nieuwe woorden op verschillende manieren.Er zijn veel verschillende manieren om het vocabulaire te leren. Je kunt zelf een woordenlijst maken of nieuwe woorden leren met verschillende online programma's zoals Quizlet of Duolingo!
Persoonlijk vind ik lijsten met nieuwe woorden leren soms heel erg saai. Toen ik begon met het leren van de Spaanse taal, was het Spaans een compleet vreemde taal voor mij. Op school had ik vroeger Duits gekozen dus ik had ook geen kennis van het Frans wat me een beetje kon helpen. Voor mij waren alle woorden in het Spaans dus compleet nieuw. Aan het begin voelde ik me gefrustreerd omdat ik niks kon onthouden. En toen had ik een idee! Ik schreef nieuwe woorden op post-its en plakte deze in mijn huis met de Spaanse namen van de objecten. Elke keer als ik dan mijn tanden poetste, dan keek ik in de spiegel en dan zag ik het woord 'espejo'. 'Espejo' is het Spaanse woord voor spiegel. Na een tijdje wist ik de meest gekke objecten te benoemen in het Spaans. In mijn klas wist bijvoorbeeld niemand wat 'enchufe' betekende. Maar ik wel hoor, stopcontact!
Natuurlijk is het slim om eerst de woorden te leren die je het meest gebruikt. Maak een lijstje met de nieuwe woorden die je wilt leren en leer niet meer dan 10 woorden per keer. Je onthoudt nieuwe woorden namelijk beter als je ze regelmatig gebruikt! Als je de woorden kent, kun je proberen om simpele zinnen te maken met deze nieuwe woorden.
Tip 3: Kijk films met ondertiteling in de nieuwe taal.Op school heb ik Engels geleerd maar ik heb het Engels pas écht geleerd door veel films te kijken in deze taal. Het is moeilijk om direct een hele film te kijken in een taal die je nog helemaal niet kent. In het begin kon ik Spaanse films niet begrijpen. Om het mezelf iets makkelijker te maken, keek ik een Nederlandstalige of een Engelstalige film met Spaanse ondertiteling. Dat helpt ook heel erg! Je kijkt dan heel relaxt een film in je eigen taal en zonder dat je het merkt, leer je veel nieuwe woorden in de nieuwe taal!
Tip 4: Lees boeken op jouw taalniveau (A1, A2, B1, B2).Een andere vorm van input zijn boeken. Houd je van lezen? Dan vind je het misschien leuk om simpele boekjes te lezen. Veel mensen denken dat het makkelijk is om kinderboeken te lezen. Maar dit is niet altijd waar. In kinderboeken zie je misschien makkelijke woorden maar de zinsstructuren kunnen moeilijk zijn. In het Nederlands bestaan er veel leesboekjes op niveau. Vanaf A1 kun je al een simpel boekje lezen! Het vocabulaire in deze boekjes is makkelijk en het zijn ook woorden die vaak worden gebruikt. Win-win dus! Als je begint met lezen op A1 niveau, dan leer je altijd weer nieuwe woorden en simpele zinsstructuren.
Tip 5: Leer niet te veel talen tegelijkertijd.De een leert met gemak een paar nieuwe talen en iemand anders heeft heel erg veel moeite met het leren van één taal. Nieuwe talen leren is heel erg gezond. Maar pas op, want het is niet altijd goed om meerdere talen tegelijkertijd te leren. Als je toch meerdere talen tegelijkertijd wilt leren, dan is het beter om twee talen te leren die heel verschillend zijn. Bijvoorbeeld: het Nederlands en het Spaans. Deze twee talen komen uit verschillende taalfamilies en de regels verschillen heel erg van elkaar. Het is minder slim om het Duits en Nederlands tegelijkertijd te leren. Als beide talen compleet nieuw voor jou zijn dan kun je de regels van beide talen door elkaar halen. Maar kun je al heel goed Duits spreken? Dan kun je natuurlijk wel Nederlands leren en dan zal het Duits je heel erg helpen! Je kent de ene taal dan al zó goed, dat dit kan helpen om de andere taal sneller te leren.
Dit waren de vijf tips voor het leren van een nieuwe taal. Heb jij zelf nog andere leuke manier of ideeën voor het leren van een nieuwe taal? En werken deze goed voor jou? Dan wil ik dit heel graag weten. Ik zou het heel leuk vinden als je mij dan een mailtje stuurt met hoe jij het beste een taal leert. Je kunt een mailtje sturen naar info@easylanguageonline.com en ik zal natuurlijk op je mailtje reageren!
Transcript
Wist je dat een nieuwe taal leren heel erg gezond is voor je hersenen? Door het leren van een nieuwe taal, houd je je hersenen in topconditie! Mensen die meerdere talen spreken, moeten vaak switchen tussen die talen. Daardoor kunnen zij bijvoorbeeld ook beter multitasken. Meertalige personen kunnen dus beter meerdere dingen tegelijkertijd doen.
Een taal leren is ook super goed voor je geheugen! Woordjes leren is bijvoorbeeld niet alleen nuttig voor het leren van een taal. Maar je onthoudt ook makkelijker lijstjes, volgordes of andere dingen. De hersenen zijn eigenlijk een spier. En spieren, die worden 'sterker' als je ze vaker gebruikt. Dit geldt dus ook voor je hersenen! De hersenstructuren zijn zelfs zo sterk bij meertaligen, dat de de kans op bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer afneemt.
En heb je moeite met beslissingen maken? Dan kan een nieuwe taal leren ook erg helpen! Sommige woorden betekenen in een andere taal net iets anders. Ze hebben bijvoorbeeld een andere toon of een andere nuance. Je moet vaak een keuze maken welk woord het beste is om te gebruiken. Als je dit heel vaak doet, dan leer je automatisch om sneller keuzes te maken.
Je leert verschillende culturen beter kennenEen ander voordeel is het leren kennen en het beter begrijpen van andere culturen. Stel je voor: jouw eigen cultuur is een huis. Als je alleen maar thuis blijft in jouw eigen huis, dan zie je dus nooit de buitenwereld. Je kunt dan ook nooit andere huizen van binnen zien. Je leert dus geen andere culturen kennen. Sommige dingen waardeer je meer in je eigen cultuur en andere dingen waardeer je meer in een andere cultuur.
Iets wat ik nu heel erg waardeer in mijn eigen Nederlandse cultuur is bijvoorbeeld het fietsen. We gebruiken de fiets eigenlijk altijd. We gebruiken de fiets om boodschappen te doen, om naar ons werk te gaan, om de kinderen van school op te halen etc. In andere culturen is dit niet zo. Ik realiseerde me dit pas echt goed, toen ik in Engeland woonde. Want daar is het niet normaal om overal naartoe te fietsen. Iets anders wat ik niet zo waardeer in mijn eigen cultuur is het plannen. Je herkent het vast wel, we zijn gewend om echt alles te plannen. Eerst deed ik dit zelf ook altijd, maar sinds ik in Spanje heb gewoond doe ik dit niet meer zo vaak. In Spanje heb ik geleerd dat het heel fijn is om niet altijd alles te plannen.
Taal en cultuur zijn dus sterk verbonden. Via taal maken we contact met andere mensen. Het is een manier om uit te leggen wat je voelt en wat je denkt. Als je een nieuwe taal leert, dan leer je automatisch ook meer over een andere cultuur. Denk bijvoorbeeld aan literatuur, films, theater of humor!
Als je bijvoorbeeld een beetje Nederlands spreekt, dan is het veel makkelijker om contact te maken met Nederlanders. Veel Nederlander spreken natuurlijk Engels maar de meeste Nederlanders praten het liefst gewoon Nederlands met elkaar!
Grotere kans op het vinden van werkWoon je in een ander land en ben je op zoek naar werk? Dan helpt het natuurlijk om de taal van het land te spreken. Ook als je de taal nog niet helemaal goed beheerst, dan laat je in ieder geval interesse zien in de taal en cultuur van het land waar je woont. We leven tegenwoordig in een wereld die steeds internationaler wordt. Veel werkgevers weten dit en vinden het fijn als hun werknemers meerdere talen spreken.
ZelfvertrouwenDaarnaast is het leren van een nieuwe taal ook heel goed voor je zelfvertrouwen. Je spreekt je moedertaal natuurlijk het beste. Maar als je een vreemde taal heel goed leert, dan voel je je ook steeds zelfverzekerder in die taal. Op een gegeven moment zul je zien dat je ook in een vreemde taal helemaal jezelf kunt zijn! Je kunt met mensen praten die zelf geen andere taal spreken. Dat geeft echt een boost aan je zelfvertrouwen! Je zal je ook meer thuisvoelen in een ander land als je de taal van dat land spreekt, al is het maar een beetje.
Vind je het eng of spannend om aan iemand iets vragen in een vreemde taal? Dat is heel normaal. Ik denk of ik weet bijna zeker dat iedereen dat gevoel wel eens heeft gehad. Je stapt op dat moment namelijk uit je comfortzone. Maar, laten we het eens omdraaien. Wat als een buitenlander naar jou toekomt en in jouw moedertaal iets aan je vraagt? Wat denk je dan? Denk je dan dat die persoon een sukkel is of een idioot? Of denk je dan dat die persoon juist heel moedig is? Het laatste, toch? Natuurlijk! En anders, tja, anders ben jij een sukkel ;-)
Het is leuk!Een nieuwe taal leren is natuurlijk hartstikke leuk! Nu denk je misschien, ja ja natuurlijk zegt een taaldocent dat, duh! Maar ik zal je uitleggen waarom ik een nieuwe taal leren leuk vind. Je kunt bijvoorbeeld meezingen met muziek en ook echt weten wat je zingt! Mensen kunnen niet meer over je roddelen, want jij kunt ze verstaan en begrijpen. En je leert je eigen taal nog beter kennen! Toen ik begon met Spaans leren, vond ik dat super moeilijk. Ik wist niet goed hoe ik een taal moest leren en het Spaans is heel anders dan het Nederlands. Maar toen ik een beetje Spaans kon spreken, zag ik meteen de verschillen tussen het Spaans en het Nederlands, heel duidelijk! En dat vond ik hartstikke leuk!
Ik heb ontdekt dat er heel veel verschillende manieren zijn om het leren van een nieuwe taal leuk te maken. Misschien kan ik over dit onderwerp meer vertellen in een nieuwe podcast. Dan geef ik je tips en vertel ik je over mijn eigen ervaringen.
Ik vond het heel leuk dat je weer luisterde naar mijn podcast. Ben jij enthousiast over mijn podcast? Abonneer je dan, deel het met je vrienden of laat een review achter.
Tot de volgende keer!
Transcript
We beginnen bij de Romeinen. Rond het jaar 0 kwamen de Romeinen in het gebied dat we nu Nederland noemen. De Romeinen hadden het zuiden van Europa veroverd. In die tijd zijn de eerste steden in Nederland onstaan, zoals bijvoorbeeld Maastricht en Utrecht.
De MiddeleeuwenDe periode tussen 500 en 1500 na Christus noemen we 'de Middeleeuwen'. In die tijd werden er veel kastelen gebouwd. Om de kastelen stond een muur met water. Zo waren de mensen in het kasteel goed beschermd. Veel van die kastelen kun je nu nog steeds bezoeken. Kasteel de Haar in Utrecht is zo'n mooi kasteel bijvoorbeeld!
De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)Alle mensen in Nederland hadden tot ongeveer 1500 hetzelfde geloof. Dit was het katholieke geloof. Geloof is een ander woord voor religie maar betekent hetzelfde. De katholieke kerk had heel veel macht en mensen moesten veel aan de kerk betalen. Veel mensen vonden dit niet leuk. Zij waren het hier niet mee eens en dus gingen zij protesteren. Deze mensen werden protestant genoemd en begonnen hun eigen kerken. In die tijd hoorde Nederland bij Spanje. De Spaanse koning was katholiek en hij vond dat alle protestanten dood moesten. De Nederlanders accepteerden dit niet en zo begon in 1568 de Tachtigjarige Oorlog tussen de protestanten en de katholieken.
Prins Willem van OranjePrins Willem van Oranje was ook protestant. Hij was familie van onze huidige koning Willem-Alexander. Onze koning is dus vernoemd naar zijn voorvader Willem van Oranje. De kleur van Nederland is oranje vanwege prins Willem van Oranje. Prins Willem van Oranje was een politiek leider in Nederland. Hij vond dat iedereen zijn eigen geloof mocht hebben. Daarom wilde de koning van Spanje Willem van Oranje dood hebben. Uiteindelijk is prins Willem van Oranje in 1584 op de trap in zijn huis in Delft doodgeschoten.
Nederland werd in 1588 een republiek omdat het land niet meer bij Spanje wilde horen. Na de Tachtigjarige Oorlog was Nederland vrij en werd de republiek een zelfstandige staat. Wist je dat het zuiden van Nederland en België nog langer bij Spanje hoorden? Daarom zijn de meeste mensen die daar wonen katholiek. In het noorden van Nederland wonen er meer protestanten.
Het WilhelmusMisschien heb je het Nederlandse volkslied weleens gehoord: het Wilhelmus. Als Nederland moet voetballen, dan wordt het volkslied altijd gezongen.
Wilhelmus van Nassouwe, zoals in het volkslied wordt gezongen, is prins Willem van Oranje. De Nederlandse taal zoals we dat nu kennen 'het Nederlands' heette vroeger niet zo. Vroeger werd dit 'Duits' of 'Diets' genoemd en de Nederlanders werden 'Duitsers' genoemd. Best gek eigenlijk, hè? In het volkslied wordt gezongen: 'ben ik van Duitsen bloed'. Dit betekent dus niet de Duitsers van Duitsland maar de Nederlanders die vroeger in Nederland woonden.
De Gouden EeuwDe Nederlandse staat begon in de 17de eeuw de VOC: oftewel, de Verenigde Oost-Indische Compagnie. In deze tijd was Nederland ontzettend rijk. Er waren meer dan 2000 schepen voor handel met andere gebieden in de wereld, zoals Azië, Afrika en Amerika. De Nederlandse staat kreeg kolonies in Brazilië, Amerika, Zuid-Afrika, Indonesië en Suriname. Ze betaalden niets voor spullen uit deze kolonies. Ze kochten en verkochten bijvoorbeeld goud, specerijen, maar ook mensen: slaven.
Want hoe denk je dat zo'n klein landje als Nederland zo rijk en machtig is geworden? Nederland heeft ook een donkere geschiedenis. In het bijzonder tijdens de Gouden Eeuw. Persoonlijk vind ik de serie 'Ares' op Netflix erg goed. Deze serie laat de Nederlandse donkere geschiedenis zien tijdens de Gouden Eeuw. Het is een horror maar ook heel erg artistiek. Als je nog niet zo goed Nederlands kunt volgen, dan kun je de serie bekijken met Engelse ondertiteling.
In de Gouden Eeuw bouwden rijke mensen dure huizen aan de gracht. Een gracht is water in een stad. Deze grachtenhuizen kun je nu nog steeds zien in grote steden zoals bijvoorbeeld Amsterdam of Utrecht.
Dezelfde rechten voor iedereenIn 1814 werd Nederland een koninkrijk en de grondwet, die nu nog steeds bestaat, is in 1815 gemaakt. In de grondwet staan de belangrijkste regels van Nederland. Sinds 1848 kreeg de koning minder macht en werd Nederland een democratie. België hoorde eerst ook bij Nederland maar werd een vrij land in 1830.
Na 1850 werkten veel mensen in fabrieken. Dit waren mannen, vrouwen maar ook kinderen. Het was zwaar werk en ze verdienden heel weinig geld. In die tijd ontstonden er politieke partijen. Mensen vonden dat arme en rijke mensen allebei dezelfde rechten moesten krijgen. Vroeger konden alleen de rijke mensen stemmen. In 1917 mochten alle mannen stemmen en pas in 1919 mochten ook vrouwen stemmen!
De crisis en het begin van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945)Na de Eerste Wereldoorlog ging het slecht met de economie in Europa. Deze tijd noemen we de crisis omdat veel mensen werkloos waren. Ook in Duitsland hadden heel veel mensen geen werk. Toen kwam Adolf Hitler aan de macht. Hij beloofde een beter leven aan alle mensen in Duitsland.
Hitler wilde Duitsland groot maken. De politieke partij NSB was het eens met de ideeën van Hitler. De Tweede Wereldoorlog begon in 1940 toen de Duitse militairen andere landen gingen bezetten. Rotterdam is tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar gebombardeerd. Koningin Wilhelmina, de betovergrootmoeder van koning Willem-Alexander, ging met haar familie naar Engeland.
Volgens Hitler waren Joden een probleem. De Joden hadden de meeste banen en woonden in mooie huizen in Duitsland. Ze kregen uiteindelijk minder rechten, werden gevangen genomen en naar concentratiekampen gestuurd. In die kampen werden ze gedood in gaskamers of gingen ze dood door honger en ziektes.
Anne Frank was een Joods meisje die met haar familie op een geheime plaats woonde. Ze moest met haar familie onderduiken en tijdens die periode heeft ze in haar dagboek geschreven. Dit dagboek is uiteindelijk over de hele wereld beroemd geworden.
De oorlog was een moeilijke tijd. In 1945 heeft Duitsland de oorlog verloren en op 5 mei 1945 was Nederland weer een vrij land.
Samenwerken met andere landenNa de Tweede Wereldoorlog waren veel mensen in Nederland arm en pas na 1950 ging het weer beter met Nederland. In 1949 maakten verschillende landen in Europa afspraken met Canada en Amerika. Ze gingen militair samenwerken in de NAVO. Als er in de toekomst nog een keer een oorlog uitbreekt, dan zijn ze samen sterker.
Rond de jaren 60 gingen meer vrouwen werken en studeren. Er kwam meer vrijheid en mensen gingen minder naar de kerk. In de jaren 70 ging het zelfs zo goed met de economie dat er te veel werk was. Mensen uit Turkije, Marokko en Zuid-Europa kwamen naar Nederland om te werken als gastarbeiders. Ze deden het werk dat de Nederlanders zelf niet wilden doen. Veel gastarbeiders lieten hun vrouwen en kinderen ook naar Nederland komen en ze zijn hier uiteindelijk gebleven.
Het contact tussen Nederlanders en allochtonen (foreigners) is tegenwoordig vaak een probleem. Ik vind het zelf niet fijn om het woord 'allochtoon' te gebruiken omdat het een slechte connotatie heeft. Tegenwoordig is het voor allochtonen helaas veel moeilijker om werk te vinden dan vroeger.
Dit was 'm weer! Ik denk dat ik nog veel meer over de geschiedenis van Nederland kan vertellen, maar voor nu heb ik denk ik de belangrijkste gebeurtenissen besproken. Ik hoop dat je er wat van geleerd hebt, maar ik hoop vooral dat je het leuk vond om naar te luisteren!
Tot de volgende keer!
Transcript
Het Europees Kampioenschap voetbal, oftewel het EK voetbal vindt eens in de vier jaar plaats. In Nederland zijn er ongeveer 8,2 miljoen Nederlandse voetballiefhebbers. Dit varieert van mensen die af en toe een wedstrijd op tv kijken, tot en met seizoenskaarthouders die wekelijks in het stadion zitten.
Normaal gesproken ben ik niet zo'n liefhebber van voetbal. Maar als het de Europese- of Wereldkampioenschappen zijn, dan wil ik wel heel graag voetbal kijken! Ik vind de sfeer altijd super gezellig en iedereen voelt zich verbonden met elkaar. Voetbalwedstrijden kunnen enorm spannend zijn. Wanneer Nederland een doelpunt scoort, dan hoor je overal feestende supporters op straat! Ik vind het altijd het leukste om voetbal in een kroeg te kijken.
Je hebt de reclame van de Jumbo vast niet gemist, met het nummer 'Links Rechts' die elke keer voorbij komt. De supermarkten bieden allerlei dingen aan bij de boodschappen vanwege het EK. Zoals bijvoorbeeld juichcapes, oranje shirts en ooit was er zelfs een jurk voor meisjes. Super leuk allemaal, maar ik ben eerlijk gezegd wel blij als al die reclames op tv voorbij zijn!
Dit jaar speelt het Nederlands elftal als eerste drie groepduels tegen Oekraïne, Oostenrijk en Noord-Macedonië. De bondscoach van het Nederlands elftal is Frank de Boer en hij was vroeger ook een voetballer.
Dit jaar worden de voetbalwedstrijden door heel Europa gespeeld vanwege corona. Dus op verschillende locaties. In de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam worden dit jaar vier wedstrijden gespeeld. Misschien is het je opgevallen dat je ArenA in dit geval met twee hoofdletters schrijft. De eerste A staat voor Arena en de tweede A staat voor Ajax, de voetbalclub.
Als je voetbal gaat kijken dan is het misschien handig om een paar voetbaltermen te weten. Nou laten we beginnen met het Nederlands elftal (the Dutch national team). Dit elftal bestaat uit de keeper, aanvallers (attackers), middenvelders (midfielders) en verdedigers (defenders). In totaal 11 personen, dus het Nederlands elftal.
Het doelpunt betekent 'goal'. En een doelpunt scoren natuurlijk 'to score a goal'.
Soms hoor je op tv: 'Oh, wat een mooie paas!'
Paas, komt van het Engelse 'Pass'. Als je de bal paast, dan speel je hem naar een teamgenoot.
Verder heb je nog term als bijvoorbeeld:
Deze laatste term ga ik proberen uit te leggen. Buitenspel is een moeilijke regel. Soms ben je dichter bij de achterlijn van de tegenstander dan de bal. Dat is niet erg, als er tenminste 2 tegenstanders tussen jou en de achterlijn staan. Staan die tegenstanders daar niet, dan is het voor jou helaas buitenspel.
Dit was 'm weer! Heb je nog vragen over voetbal? Vraag het dan alsjeblieft niet aan mij maar gebruik Google ;-) heb je een andere vraag? Dan kun je altijd even mailen naar info@easylanguageonline.com of stuur me een berichtje via Instagram of Facebook.
Okiedokie, tot de volgende keer! Doei!
Transcript
Op 27 april is het Koningsdag. Oorsponkelijk is Koningsdag eigenlijk de geboortedag van Juliana. Juliana was jarig op 30 april en toen zij koningin was, heette het natuurlijk Koninginnedag. Ook toen Beatrix koningin was, vierde zij Koninginnedag op 30 april. Haar eigen verjaardag was eigenlijk in januari, maar omdat Koningsdag echt een buitenfeest is, hebben ze besloten om dezelfde datum aan te houden in april. Sinds 2014 wordt Koningsdag gevierd op 27 april en dat is de verjaardag van koning Willem-Alexander. Op Koningsdag vieren we dus eigenlijk met z'n allen de verjaardag van de koning.
De koninklijke familie bezoekt op Koningsdag één gemeente in Nederland. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima vieren dit jaar Koningsdag in Eindhoven. De gemeente Eindhoven gaat zich dan aan het land presenteren. Dit doen ze met een speciaal programma. Tijdens het programma laten de inwoners van de gemeente meestal zien waar ze trots op zijn. De koning en zijn familie zullen hierbij aanwezig zijn. Vanwege corona, is het programma dit jaar ook online en op de televisie te volgen.
Normaal gesproken worden er elk jaar op veel plaatsen uitgebreide openluchtfeesten georganiseerd. Vooral Amsterdam staat bekend om zijn grote viering en trekt elk jaar rond de half miljoen bezoekers. Ook zijn er in veel steden vrijmarkten (ook wel rommelmarkten genoemd). Dat wil zeggen dat iedereen, van jong tot oud, op straat oude spullen mag verkopen.
Omdat Koningsdag voor de meesten een vrije dag is, gaan veel mensen ook de avond vóór Koningsdag de stad in. Deze avond voor Koningsdag wordt ook wel Koningsnacht genoemd. In veel plaatsen beginnen de feesten dan al een dag van tevoren op 26 april om ongeveer 18:00 uur.
Dit jaar zijn er helaas geen feesten en dat is natuurlijk erg jammer. Wil je toch een beetje Koningsdag vieren? Dan kun je natuurlijk altijd oranje kleding aantrekken. Koop een oranje tompouce en eet die terwijl je op de televisie Koningsdag in Eindhoven volgt!
Nationale dodenherdenkingOp 4 mei herdenken we ieder jaar alle Nederlandse slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Omkomen is het woord dat we in het Nederlands gebruiken voor mensen die doodgaan door geweld. En in dit geval is dat tijdens een oorlog.
De Nationale dodenherdenking, die ook op de televisie te volgen is, vindt elk jaar plaats op de Dam in Amsterdam. Stipt om 20.00 uur 's avonds is iedereen gedurende 2 minuten stil.
Oorspronkelijk herdachten we alleen de Nederlandse slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen, maar sinds 1961 herdenken we eigenlijk alle Nederlanders die sinds de Tweede Wereldoorlog tijdens een oorlog zijn omgekomen.
BevrijdingsdagEen dag later, op 5 mei, vieren we Bevrijdingsdag. We vieren tijdens deze dag dat Nederland in 1945 van de Duitse bezetting is bevrijd. Door het hele land worden activiteiten georganiseerd en elke stad en plaats heeft een activiteitenprogramma met veel muziekfestivals. Deze muziekfestivals worden Bevrijdingsfestivals genoemd. In 2020 was het precies 75 jaar geleden dat Nederland bevrijd was. Helaas moesten toen alle feesten geannuleerd worden vanwege de coronapandemie. Ook dit jaar kunnen we de bevrijding helaas niet vieren zoals we gewend zijn. Maar laten we in ieder geval hopen dat het volgend jaar weer mogelijk is!
Transcript
In deze aflevering ga ik het hebben over geboortes en verjaardagen. Tijdens geboortes en verjaardagen zijn er een paar tradities die voor Nederlanders heel normaal zijn, maar voor anderen misschien een beetje vreemd.
Laten we beginnen met geboortes. Als er een kindje wordt geboren, dan is het natuurlijk feest! Het liefst laten we iedereen weten dat er een kindje is geboren. Het huis wordt dan niet alleen van binnen versierd maar ook van buiten! Er staat vaak een ooievaar in de tuin en er hangt een slinger voor het raam met de tekst: 'Hoera, een meisje!' of 'Hoera, een jongen!'. Oké, nu is dit misschien nog niet zo heel gek, maar als je dan op bezoek gaat om een pasgeboren kind te zien, dan trakteren de ouders je vast op beschuit met muisjes.
Beschuit met muisjes is een typisch Nederlandse traditie. Beschuit met muisjes wordt in Nederland speciaal gegeten wanneer er een baby geboren is. Op het beschuit smeer je een beetje boter en daar leg je de 'muisjes' op. De muisjes zijn eigenlijk versuikerde anijszaadjes en geen echte muisjes natuurlijk! Als er een jongetje wordt geboren dan krijg je wit met blauwe muisjes en als er een meisje wordt geboren dan krijg je wit met roze muisjes.
Een typische Nederlandse verjaardag vieren we meestal thuis of in een café. We nodigen onze familie en vrienden uit voor een verjaardagsfeestje. De vrienden en familieleden geven de jarige dan een cadeautje en zeggen: 'Gefeliciteerd!' of 'Van harte!'. Daarna is het heel normaal om de rest van de gasten ook te feliciteren. Je loopt dan even langs bij iedereen en zegt bijvoorbeeld tegen de vader en moeder van de jarige: 'Gefeliciteerd met de verjaardag van je zoon!' of tegen zijn vriendin 'Gefeliciteerd met je vriend!' . Als er iemand is die je al een beetje kent, dan kun je natuurlijk drie kussen op de wang geven. Ja, je hoort het goed, drie kussen en geen twee kussen, want anders dan krijg je situaties waarbij de ander nog een onhandig kusje in de lucht geeft. Of je kunt er natuurlijk voor kiezen om iedereen gewoon een hand te geven. Het voelt misschien een beetje afstandelijk maar het is wel de meest veilige optie.
Wanneer je na tien minuten eindelijk iedereen gefeliciteerd hebt, is het tijd om je stoel erbij te pakken. Je kunt nu aansluiten in de grote kring die inmiddels is ontstaan. Als de jarige geluk heeft en het mooi weer is, dan is het feest buiten onder een partytent. Je hebt dan ook de optie om een plekje te veroveren bij één van de vele statafels.
In het midden van de kring staan allemaal lekkere hapjes. De klassieke hapjes zijn borrelnootjes, gevulde eieren, kaasblokjes, verschillende toastjes met lekkere smeerseltjes, misschien wat bitterballen en natuurlijk taart!
De cadeaus die de jarige krijgt, komen meestal met een verjaardagskaart erbij. De cadeaus worden dan heel voorzichtig opengemaakt want als het een mooi inpakpapiertje heeft, dan kunnen we dat natuurlijk bewaren voor een andere verjaardag!
Vaak is het zo dat Nederlanders een verjaardagskalender in de wc hangen. Dat is heel handig want dan kun je precies zien wie er de volgende keer jarig is. Op die manier vergeet je nooit meer een verjaardag ;-)
Transcript
In deze eerste aflevering ga ik dus praten over het weer in Nederland. Zoals je misschien al weet, regent het vaak en zien we de zon weinig. Nederlanders kunnen veel klagen complain over het weer. Gemiddeld (average) regent het ongeveer 100 minuten per dag. Het kleine Nederland is dus best wel nat (wet). Als je een beetje pech (unlucky) hebt, dan regent het vaak in de winter, de lente, de zomer en de herfst.
Omdat het vaak regent, is het niet raar dat we veel verschillende woorden gebruiken om het weer te beschrijven (describe). Een paar veel gebruikte woorden zijn: motregen (drizzle), miezer (also drizzle), een buitje (little shower), een stortbui (shower), stromende regen (pouring rain) of zelfs noodweer (heavy weather).
Het kan druilerig (threaten to rain), wisselvallig (unstable/changeable), zeikerig (fretful) of miezerig zijn. Het kan ook gieten (pouring), hozen (pour down), plenzen (pouring even harder), met bakken uit de lucht vallen (coming down in buckets) of pijpenstelen regenen (raining cats and dogs).
Als je denkt dat alle namen waren, dan moet ik je helaas (unfortunately) teleurstellen (disappoint) want we hebben ook nog: beestenweer (beastly weather), baggerweer (crap weather), hondenweer (dog weather), pokkenweer (filthy weather), flutweer (trash weather), pisweer (piss weather), poepweer (poo weather), schijtweer (shit weather) en strontweer (also shit weather). Nou ja, je begrijpt het. In Nederland is het niet altijd mooi weer.
Het is natuurlijk niet nodig om alle woorden voor het weer te weten. Ik zal nu de belangrijkste woorden vertellen:
Het klimaat is heel onvoorspelbaar (unpredictable) en daarom praten Nederlanders vaak over het weer. Veel mensen praten over het weer als ze niet weten wat ze moeten zeggen. Dus wil je graag met een Nederlander praten, maar weet je niet goed wat je moet zeggen? Praat dan over het weer! Je kunt heel simpel beginnen met: 'Wat een weertje, hè?'
Als je liever niet door de regen wilt lopen of fietsen, dan kun je een handige (useful) weer-app downloaden zoals 'buienradar' of 'buienalarm'. In deze apps zie je precies waar, wanneer, hoeveel en hoelang het gaat regenen.
Een andere tip is: koop een goede paraplu en regenkleding. Maar het zal zeker gebeuren dat je opeens door de regen naar huis moet. De dag begon met een stralende zon en dus heb je geen paraplu of regenkleding. In dat geval, red jezelf, ga zo snel mogelijk naar huis, doe je natte kleding uit en neem een heerlijke warme douche. Het is heel fijn om lekker warm binnen te zitten na een flinke regenbui.
Tot de volgende keer!
Transcript
Before we get into the episode, I want to start off by saying a few words in English.
My name is Lianne and I am a Dutch teacher. I created this podcast for anyone who is interested in improving their Dutch listening skills. Although this podcast is mostly aimed for intermediate learners, I think you can still benefit from it as a beginner. I will speak very clear and slow and I will use easy words.
If you find the podcast difficult to follow, you can visit my website easydutchonline.com. There, you'll find transcripts for each episode, which can make following along much easier as you can read while listening. These transcripts also include English translations for difficult words. You'll find a direct link to the transcript in the description of each episode. And remember, it's not necessary to understand every single word; what matters most is understanding the message. With time, I can promise you that understanding Dutch will become easier, and you'll find yourself comprehending more and more.
Okay, with that out of the way, shall we start speaking Dutch right now?!
Ik help je graag om je luistervaardigheid (listening skills) in het Nederlands te verbeteren. Ik ga praten over verschillende interessante onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan de geschiedenis (history) van Nederland, de Nederlandse cultuur, maar ook actuele zaken en andere onderwerpen zoals bijvoorbeeld taalverwerving (language acquisition) en persoonlijke ontwikkeling (personal development).
Ik heb altijd al een grote passie voor talen gehad en op dit moment spreek ik vier talen. Nederlands is mijn moedertaal en van de taal die ik het beste spreek tot de taal die ik het minst goed spreek: Engels (C1+), Spaans (B2+) en Portugees (A2).
Als taaldocent vind ik het heel belangrijk om zelf een vreemde taal te leren. Op die manier begrijp ik het leerproces van mijn eigen studenten beter. Ik heb dus ervaring met het leren van talen en ik geef je graag tips, zodat jij snel en effectief Nederlands kunt leren.
En dit is precies wat ik in deze aflevering wil bespreken. Want wat is de beste methode om een taal te leren? En hoe kun je de 'Learn Dutch with Lianne' podcast het beste gebruiken?
Er zijn veel verschillende manieren om een taal te leren. In lessen op school is de grammatica erg belangrijk en leer je het vocabulaire met behulp van lange woordenlijsten. Maar dit kan heel frustrerend en saai zijn. Als we proberen om te spreken, dan kunnen we dit vaak niet. We maken ons te veel zorgen over de grammatica en zoeken dat ene goede woord.
Als je Nederlands wil spreken, dan is het goed om te weten dat je niet direct perfect hoeft te spreken. Het is namelijk onmogelijk om als beginner foutloos Nederlands te spreken. En daarnaast is het juist goed om fouten te maken. Van fouten kun je namelijk leren. Het is belangrijk dat iemand begrijpt wat je wil zeggen. Dat iemand de boodschap (message) begrijpt.
Ik denk dat het goed is om een taal op een natuurlijke manier te leren. Bij een natuurlijke manier van leren is input erg belangrijk. Input is eigenlijk alles wat we horen (hear) of lezen (read) in de taal. Denk bijvoorbeeld aan: boeken lezen, films/series kijken maar ook podcasts beluisteren.
Kleine kinderen luisteren eerst een paar jaar naar hun moedertaal. Daarna blijven ze luisteren en proberen ze de taal te herhalen. Hele jonge kinderen krijgen geen grammaticalessen of lange woordenlijsten. En ze weten ook nog niet hoe ze moeten schrijven.
Het doel van deze podcast is om jou heel veel input in het Nederlands te geven. Na een tijdje, door te luisteren naar mijn podcast, wen je aan de Nederlandse taal en kun je steeds meer begrijpen en hopelijk ook spreken.
Leuk dat je luisterde naar de introductie aflevering van deze podcast. De podcast die ik maak om jouw luistervaardigheid in het Nederlands te verbeteren. Ben jij enthousiast over mijn podcast? Abonneer je dan, deel het met je vrienden of laat een review achter.
Tot de volgende keer!