Learn Dutch with Lianne

Naast het Standaardnederlands (standard Dutch), worden er in Nederland ongeveer 20 verschillende dialecten gesproken. Dat is best veel als je bedenkt dat Nederland niet zo'n heel groot land is.

Elk dialect heeft zijn eigen klanken (sounds) en woorden en ze worden in specifieke regio's gebruikt. Ik denk dat het leuk is om over dialecten te leren omdat je ze dan beter herkent en begrijpt hoe mensen in verschillende regio's van Nederland praten. Daarnaast leer je van de mensen die je in deze aflevering gaat horen, nieuwe woorden, hoe je sommige woorden uitspreekt en leuke taalweetjes (language facts) die je kunt gebruiken als je deze regio's bezoekt.

Laten we beginnen met …

1. het Gronings

Groningen is een provincie in het noorden van Nederland, en het heeft een uniek dialect genaamd het Gronings. De hoofdstad (capital city) van de provincie Groningen heet ook Groningen. De stad is levendig, met een bruisend studentenleven en historische gebouwen. In de stad Groningen spreken mensen ook het StandaardNederlands, maar in de dorpen dicht bij Groningen en de landelijke gebieden hoor je vaker het Gronings dialect.

Mensen die het Gronings spreken, zijn er trots op. Als je Groningen een keer bezoekt, zul je merken dat de mensen het leuk vinden als je interesse toont (show interest) in hun dialect. Het leren van enkele simpele Groningse woorden of uitdrukkingen (expressions) kan een leuke manier zijn om in contact te komen met de mensen daar. Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Groningen:

Hallo, ik kom uit Groningen. Dat is een provincie in het noorden van Nederland. Ik spreek met een Gronings accent. Hier zeggen we moi om te groeten. Je kan het zeggen als je komt en als je gaat. Moi!

Kon je dat verstaan (understand)? Er werd verteld dat je 'moi' kunt zeggen als je komt en als je gaat. Ze zeggen in Groningen dus 'moi' in plaats van hallo en doei. Ik vind het heel vrolijk klinken.

Oké, laten we doorgaan naar het volgende dialect en dat is …

2. het Zeeuws

Van het noorden gaan we nu naar het zuid-westen van Nederland. Zeeland ligt aan de linkerkant van de provincie Brabant. Het ligt onder de provincie Zuid-Holland en boven België. Ook hier spreken de mensen een dialect, namelijk het Zeeuws. Let in de volgende opname maar eens op de uitspraak (pronunciation) van de [ui] klank. De [ui] spreken de mensen daar heel anders uit. Laten we luisteren naar een opname van iemand uit Zeeland:

Hallo, ik kom uit Wemeldinge. Dat ligt in de provincie Zeeland, het zuid-westen van Nederland. Ik spreek nu met een Zeeuws dialect en ik heb een leuk weetje voor jou. We zeggen soms weleens: De kinders gooien mie kluten nea de puten in de dulleve. Dat betekent: De kinderen gooien met kluiten naar de kikkers in de sloot. (Children throw clods at the frogs in the ditch)

De laatste zin die je hoorde in het dialect, heb je waarschijnlijk helemaal niet begrepen. En ik zal je wat zeggen, ik ook niet! Het is echt niet altijd zo dat iedere Nederlander alle dialecten verstaat. Het laatste zinnetje klinkt zó Zeeuws, en ik heb me laten vertellen dat dit soort zinnetjes soms worden gezegd op bijvoorbeeld een verjaardag. Gewoon om weer een ouderwets (old-fashioned) Zeeuws te praten. Grappig, hè?

Maar heb je ook gehoord hoe ze de [ui] uitspreken? De [ui] wordt uitgesproken als [uu]. Ze zei bijvoorbeeld 'ik kom uut Wemeldinge' in plaats van 'Ik kom uit Wemeldinge'.

Oké, laten we doorgaan naar het laatste dialect van deze aflevering. En dat is …

3. het Vlaams

Het Vlaams wordt gesproken in de regio Vlaanderen in België. Dit dialect is ontstaan uit het Oudnederlands (old Dutch). Tijdens de middeleeuwen ontstond er een verschil tussen het Nederlands gesproken in Nederland en het Nederlands gesproken in Vlaanderen. Het Vlaams lijkt veel op het Nederlands, maar de uitspraak en sommige woorden zijn anders. Laten we luisteren naar iemand uit West-Vlaanderen. Zij legt uit hoe zij sommige woorden uitspreken:

Hallo, ik kom uit Harelbeke. Harelbeke ligt in de provincie West-Vlaanderen. Ik spreek met een Vlaams accent en in West-Vlaanderen spreken wij met een Glottisslag:

Bakken wordt [bakkn], buiten wordt [buitn], zitten wordt [zittn]

Leuk om te weten dat je de 'e' niet uitspreekt bij woorden die eindigen op -en. In het StandaardNederlands spreken we de -en ook niet goed uit. Meestal hoor je dan namelijk meer 'uh' aan het einde van het woord. Hetzelfde als je even denkt, bijvoorbeeld 'uhhh' die klank.

Bakken [bakkuh] Buiten [buituh] Zitten [zittuh]

Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Groningen, Zeeland of Vlaanderen? Dan heb ik misschien iets leuks voor je. Ik heb de mensen uit deze verschillende regio's gevraagd of zij nog iets kunnen zeggen, namelijk de volgende zin:

Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.

Laten we beginnen met het Gronings:

[iek heb mien huuswerk noat doan]

Dan nu het Zeeuws:

[khe mien huuswerk nie gemikt]

En als laatste het Vlaams:

[ik heb mien huuswerrek nie gedoan]

Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)

Dit was 'm weer! (this was it!)

This episode was written and produced by Lianne Gorissen.