Episode Transcript
In de vorige aflevering over dialecten heb ik het Brabants en Limburgs besproken. In deze aflevering bespreek ik dialecten die in de provincie Drenthe en Overijssel worden gesproken. In Drenthe wordt het Drenths gesproken en in Overijssel wordt het Twents gesproken. Beide dialecten komen van het Nedersaksisch, dus ik zal eerst meer vertellen over het Nedersaksisch.
Het Nedersaksisch
Een streektaal is een taal die wordt gesproken binnen een specifieke regio. En in Nederland zijn er twee officieel erkende streektalen. Het Nedersaksisch is een van deze officieel erkende Nederlandse streektalen (de ander is het Limburgs). Het Nedersaksisch is eigenlijk een groep van verwante Nederduitse dialecten die voornamelijk worden gesproken in het noordoosten van Nederland. Dit gebied staat bekend als Nedersaksen. Deze dialecten worden ook gesproken in delen van Noord-Duitsland. Het Nedersaksisch heeft zijn eigen woordenschat, uitspraak en grammatica, die anders zijn dan het StandaardNederlands. Het heeft een rijke geschiedenis en is beïnvloed door andere talen zoals het Nederlands, Duits en Frans.
Het Drents en Twents zijn twee van de vele dialecten binnen het Nedersaksisch taalgebied. Het Drents wordt gesproken in de provincie Drenthe, terwijl het Twents wordt gesproken in Twente, en dat is een regio in de provincie Overijssel. Beide dialecten hebben hun eigen kenmerken, maar ze delen ook veel overeenkomsten omdat ze tot dezelfde taalgroep behoren.
Laten we beginnen met …
1. het Drents
Drenthe is een provincie in het noordoosten van Nederland. Als je Drenthe een keer bezoekt, dan kun je daar hunnebedden zien. Een hunnebed is een heel oud soort graf. Het is gemaakt van grote stenen die op elkaar zijn gestapeld om een kamer te vormen. Deze stenen zijn heel zwaar. Mensen bouwden deze graven al duizenden jaren geleden, dus ze zijn echt oud. Archeologen denken dat onze voorouders ze bouwden om hun doden te begraven. Sommige van deze hunnebedden zijn dus nog steeds te zien in Drenthe. Ze zijn echt interessant om te bekijken omdat ze ons veel vertellen over hoe mensen vroeger leefden.
Het Drents heeft een paar opvallende kenmerken. Net zoals in het Gronings, zeggen ze altijd "moi" in plaats van "hallo". Ook zijn er een paar klanken anders. Maar er is nog een ander opvallend kenmerk. In plaats van "zijn" gebruiken ze vaak "ben" of "bent", en dat hoor je goed in de volgende opname. Laten we luisteren naar een korte opname van iemand uit Drenthe:
"Moi (Hallo), ik kom uut (uit) Assen. Dat lig(t) in Drenthe. Ik proat (praat) het Drents. In Drenthe ben (zijn er) 52 hunnebedden. Een hunnebed is een graf van zwerfkeien. Deze hunnebedden bent (zijn) 5000 jaar geleden gebouwd."
Hoorde je het gebruik van "ben" en "bent"? De hunnebedden zijn 5000 jaar geleden gebouwd, echt bijzonder! Een ander dialect uit het Nedersaksisch is het Twents.
2. het Twents
Het Twents wordt gesproken in de regio Twente en dat ligt in het oosten van de provincie Overijssel. Het Twents heeft een paar opmerkelijke kenmerken. "We" of "wij" wordt in het Twents meestal "wie". Als je in het Twents zegt: "we gaan" dan wordt dit "wie goat". Het lijkt dus alsof het meervoud als enkelvoud wordt vervoegd. Ze zeggen "we gaat" in plaats van "we gaan". Een dubbele [aa] wordt meestal uitgesproken als [oa]. Luister maar naar het volgende fragment van iemand uit Hengelo:
"Goeiendag. Ik kom uit Hengelo, dat lig(t) in de provincie Overijssel en dat lig(t) in het oosten van het land. Hier praten wij Twents en hebben wij een Twents accent. Als wie (we) weggaat (weggaan), dan zeg (zeggen) wie (we) altijd "kalma". Dat betekent "rustig aan". "
In plaats van "kalma" kun je ook nog iets anders zeggen in het Twents. Je kan namelijk zeggen dat je de paling inpakt. Een paling is een vis en als je zegt dat je deze vis inpakt, dan betekent dat dat je weggaat. Hier volgt nog een kort fragment over de paling inpakken ;-)
"Ik pak de paling in (I pack the eel). Dat betekent ik ga ervandoor. (= I am off / I am leaving)"
Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Drenthe of Twente? Ook voor deze aflevering heb ik de mensen gevraagd of zij de volgende zin willen inspreken:
En dat is: Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Laten we beginnen met het Drents:
[ik heb mien huuswerk niet gedoane]
Dan nu het Twents:
[Kheb mien huurwerk ook nie doan]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat moet zeggen ;-)
Ben jij benieuwd naar andere dialecten? Ik hoor graag welke dialecten jij nog meer wilt horen, dus laat vooral een berichtje achter of stuur een mailtje naar info@easydutchonline.com.
This episode was written and produced by Lianne Gorissen.
Recent Episodes
