Learn Dutch with Lianne

Sommige kleine woordjes in het Nederlands kun je niet vertalen naar andere talen. En deze kleine woordjes noemen we in het Nederlands modale partikels. Modale partikels worden heel veel gebruikt in het Nederlands, en dan vooral in de gesproken taal. Door deze woordjes te gebruiken weet je met welke emotie mensen dingen zeggen of schrijven.

1. MAAR

MAAR wordt vaak gebruikt om de zin zachter en vriendelijker te maken. Je kunt het gebruiken om iemand te steunen of moed en vertrouwen te geven. Vaak gebruiken we MAAR in zinnen met een imperatief. Stel, iemand staat voor je deur en je wil graag dat deze persoon binnenkomt. Je kunt dan simpel zeggen: 'Kom binnen!' (come in).

Je kunt ook zeggen: 'Kom maar binnen!' (please, come in!). Met het woordje MAAR klinkt de zin veel uitnodigender en vriendelijker dan alleen 'kom binnen'. 'Kom maar binnen' kun je misschien vertalen met 'please, come in'.

Een ander voorbeeld is als je wilt dat iemand gaat zitten. Je kunt dan simpel zeggen: 'Ga zitten!' (go sit), Maar als je zegt: 'Ga maar zitten!' (please, take a seat!) dan maak je de zin veel vriendelijker. Door het woordje MAAR in deze zin voelt iemand zich welkom en nodig je iemand op een vriendelijke manier uit om te gaan zitten.

Als je iemand op een vriendelijke manier gerust wilt stellen en wilt zeggen dat hij/zij zich geen zorgen hoeft te maken, dan kun je bijvoorbeeld zeggen: 'Maak je maar geen zorgen.' (Don't worry)

2. EVEN

EVEN heb je vast wel een keer gehoord. We zeggen namelijk heel vaak: 'Even kijken…'. Dit betekent dus eigenlijk 'let me have a (quick) look)'. EVEN wordt net als MAAR ook gebruikt om de zin zachter en vriendelijker te maken. EVEN betekent dat iets simpel en snel is. Het duurt dus niet lang.

Je kunt EVEN gebruiken in een vraagzin. Bijvoorbeeld in de volgende zin: 'Mag ik jouw pen even lenen?' (Can I borrow your pen for a bit?). EVEN in deze zin laat zien dat je de pen wilt lenen voor een korte tijd. Je wilt bijvoorbeeld snel iets opschrijven en daarna geef je de pen weer terug.

Je kunt ook zeggen: 'Wacht even!' (wait a second!). Je geeft daarmee aan dat iemand moet wachten, maar dat het niet lang duurt. Iemand moet bijvoorbeeld een minuut wachten, en niet de hele dag. Als je alleen 'Wacht!'' zou zeggen, dan is dit veel te direct. De EVEN in deze zin maakt de zin vriendelijker.

3. MISSCHIEN

MISSCHIEN gebruiken we in vraagzinnen. Als we een vraag stellen met MISSCHIEN, dan is deze vraag beleefd en vriendelijk. We gebruiken MISSCHIEN altijd in onze vragen in plaats van 'alsjeblieft'. Het effect is groter, kijk maar: 'Mag ik misschien een plastic tasje?' (Can I maybe have a plastic bag?). In deze zin is MISSCHIEN voldoende. Het is niet nodig om ook nog 'alsjeblieft' te zeggen. Je kunt dus niet zeggen: 'Mag ik misschien een plastic tasje, alsjeblieft?' In vragen is het gebruik van MISSCHIEN meer dan genoeg. Je kunt ook vragen: 'Weet u misschien hoe laat het is?' (Do you maybe know what time it is?). Dit is een hele vriendelijke en beleefde vraag!

4. GEWOON

GEWOON heeft twee verschillende functies die we veel gebruiken. Je kunt het gebruiken als je heel verbaasd bent. Bijvoorbeeld in de volgende zin: 'Het sneeuwde gewoon de hele dag!' (Wow!) It snowed the whole day!). In deze zin benadruk je dat het niet normaal is dat het de hele dag sneeuwt. Je had dus niet verwacht dat het de hele dag zou gaan sneeuwen.

GEWOON wordt ook gebruikt voor dingen die het meest logisch zijn. Stel, je collega komt elke dag te laat op werk omdat hij zich heeft verslapen. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen: 'Je moet gewoon je wekker zetten' (You just have to set your alarm). Je hoort het misschien al, het woordje GEWOON kun je in het Engels vertalen met 'just'. You just have to set your alarm. Je moet gewoon je wekker zetten. Dit is de meest logische optie.

Je kunt GEWOON ook gebruiken in een vraagzin. Het is dan wel belangrijk dat je ook het woordje 'niet' gebruikt. Je kunt dan tegen je collega die altijd te laat komt zeggen: 'Waarom zet je niet gewoon je wekker?' (Why don't you just set your alarm?)

5. NOU

NOU gebruiken we als we irritatie voelen. Dit gebeurt vaak nadat je lang moet wachten. Je hebt dan geen geduld meer. Ik zal je een voorbeeld geven van een situatie. Bijvoorbeeld: Je bent met een vriend aan het studeren in de bibliotheek en jullie hebben morgen een examen Nederlands. Je wilt je goed concentreren maar naast jou zit jouw vriend de hele tijd te tikken met zijn pen. Wat zeg je dan?

Natuurlijk vraag je eerst op een vriendelijke manier of jouw vriend wil stoppen met het getik. Weet je nog dat als je een vriendelijke vraag wilt stellen, dat je dan MISSCHIEN gebruikt. Dus je kunt vragen: 'Wil je misschien stoppen met het tikken met je pen?' (Do you maybe want to stop ticking your pen?). Je vriend stopt, maar na een tijdje merk je dat hij weer begint te tikken met zijn pen. Super irritant! Ik kan me voorstellen dat je nu irritatie voelt want je hebt het al een keer eerder gevraagd. In dat geval kun je een zin maken met NOU en kun je zeggen: 'Stop nou met tikken!' (Stop ticking!). Met NOU wil je dat het nu gebeurt en niet later. NOU is dus eigenlijk een ander woordje voor 'nu'.

6. TOCH

Ik vind TOCH altijd een grappig woordje. We gebruiken het namelijk heel veel, toch? Aan het einde van de zin kun je dit woordje vaak vertalen naar het Engelse 'right'. En dit is denk ik ook hoe jij TOCH zou vertalen, toch? Maar dit is niet de functie van TOCH die ik hier wil bespreken. Als je TOCH in het midden van een zin gebruikt, dan maak je naar een ander duidelijk dat je niet alleen geïrriteerd bent, maar je bent zelfs een beetje boos.

We gaan weer even terug naar die situatie met je vriend in de bibliotheek. Je hebt twee keer gezegd dat hij moet stoppen met tikken, maar na een tijdje gaat hij gewoon weer door… Wat kun je dan zeggen? Nou dan kun je dus het woordje TOCH gebruiken. Je kunt dan zeggen: 'Stop nou toch!' (Stop it!), of je kunt zeggen: 'Je kunt toch gewoon luisteren?' (Can't you just listen?) Zoals je ziet, kun je ook een combinatie maken met de modale partikels. 'Stop nou toch!' betekent dat je vriend nu moet stoppen en dat je heel erg boos bent. 'Je kunt toch gewoon luisteren?' betekent dat je boos bent en dat luisteren eigenlijk heel simpel is om te doen.

Zijn de kleine woordjes nu duidelijk? Dan ben ik benieuwd of jij een reactie kan geven in de volgende situaties. Dus wat zeg je in de volgende twee situaties:

Situatie 1: Je vraagt een klasgenoot die naast het raam zit om het raam open te doen.

Situatie 2: De klasgenoot antwoordt 'ja', maar doet niks. Je wordt geïrriteerd.

Wat zeg je in deze twee situaties? Wil je mij jouw reactie laten weten? Stuur dan een mailtje naar

info@easylanguageonline.com

en ik zal je reactie bekijken en je mail beantwoorden.

This episode was written and produced by Lianne Gorissen.