Episode Transcript
Vandaag praat ik dus over de Friese taal en een bijzondere Friese sport, namelijk: fierljeppen.
De Friese Taal
Fries is een officiële taal in Nederland. Mensen spreken Fries vooral in de provincie Friesland, in het noorden van Nederland. De Friese taal bestaat (exists) al heel lang, sinds de vroege Middeleeuwen (Middle Ages). Het Fries is een Germaanse taal, net als het Nederlands, Engels en Duits. Dus, ook al is Fries een eigen taal, het lijkt een beetje op deze andere talen.
Officiële Taal
Sinds 1956 is Fries een officiële taal in Nederland. Dit betekent dat mensen Fries mogen gebruiken in officiële situaties, zoals in de rechtbank (court) en op scholen. In Friesland zijn veel straatnamen en borden (signs) in twee talen: Nederlands en Fries. Er zijn ook Friese radio- en televisieprogramma's en op scholen in Friesland leren kinderen Fries. Het is belangrijk dat Fries een officiële taal is. Dit helpt om de Friese cultuur en de taal te behouden (preserve). Zo blijven nieuwe generaties Fries spreken en waarderen (appreciate).
Laten we luisteren naar een opname van iemand die Fries spreekt:
Ha goeie, ik wenje yn Burgum, dat leit yn Fryslân.
(Hallo (of goedendag), ik woon in Burgum, dat ligt in Friesland.)
Ik praat thús en mei myn freonen myn memmetaal: Frysk.
(Ik spreek thuis en met mijn vrienden mijn moedertaal: Fries.)
Op myn wurk praat ik Nederlânsk.
(Op mijn werk spreek ik Nederlands.)
At we fuort geane, sizze we: oantsjen!
(Als we weggaan zeggen we: tot ziens!)
In aardich weetsje: yn Fryslân hawwe in soad plakken in Fryske namme en dy kin soms hiel oars wêze as de Nederlânske namme.
(Een leuk weetje: in Friesland hebben veel plaatsen een Friese naam en die kan soms heel anders zijn dan de Nederlandse naam.)
Wat mooi om het Fries te horen! Dit geeft echt een goed beeld van hoe de taal klinkt (sounds). Je merkt dat het Fries veel verschilt van (differ from) het Nederlands, maar ook overeenkomsten (similarities) heeft. Het is bijzonder om te horen hoe levendig en rijk deze taal is.
Fierljeppen
Nu iets over een bijzondere Friese sport: fierljeppen. Fierljeppen betekent 'ver springen' (jumping far). Bij deze sport gebruiken mensen een lange polsstok (jumping pole). Ze springen met de polsstok over een brede sloot (wide ditch). Vroeger moesten Friese boeren (farmers) vaak sloten oversteken (cross) om hun land te bereiken (reach). Zo is fierljeppen ontstaan.
Wanneer?
Het fierljepseizoen is van mei tot september. In deze tijd zijn er veel wedstrijden in Friesland. De deelnemers (participants) rennen naar de sloot, springen met de polsstok en proberen zo ver mogelijk aan de andere kant te landen. Fierljeppen is een spannende sport die veel kracht (strength) en durf (guts) nodig heeft.
Leuke weetjes:
- Wist je dat Friesland ook eigen vlag (flag) heeft? De vlag heeft blauwe en witte strepen en rode 'pompeblêden' (waterleliebladeren).
- In Friesland zijn er ook veel mooie meren (lakes) en kanalen. Je kunt er heerlijk varen en schaatsen (ice skating) in de winter.
- Een beroemde Friese lekkernij is de 'Oranjekoek', een heerlijke cake met roze glazuur en soms stukjes sinaasappel.
Leer jij Nederlands en komt jouw docent toevallig uit Friesland? Ook voor deze aflevering heb ik gevraagd of de persoon de volgende zin wil inspreken in het Fries.
En dat is: Ik heb mijn huiswerk niet gedaan.
Komt ie:
[Ik haw myn húswurk net dien]
Dus, heb jij je huiswerk een keer niet gedaan? Dan weet je nu hoe je dat in het Fries moet zeggen ;-)
This episode was written and produced by Lianne Gorissen.
Recent Episodes
